Πoλ Κρούγκμαν: Η Ευρώπη πολεμά την κρίση με λάθος όπλα

Η Ευρώπη πολεμά την κρίση με λάθος όπλα, σύμφωνα με τον Πoλ Κρούγκμαν, καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πρινστον και κάτοχο του Νόμπελ Οικονομικών. Ο οικονομολόγος μιλώντας στην γαλλική L’ Express, δηλώνει πως η ευρωζώνη θα πρέπει σαφώς να στοχεύει σε έναν χαμηλό πληθωρισμό, αλλά δεν πρέπει να το πετύχει αυτό μέσω των μαζικών μέτρων λιτότητας. Ο ευρωσκεπτικιστής Κρούγκμαν πιστεύει πως η Ελλάδα είναι πρακτικώς αδύνατο να μείνει στο ευρώ, όμως ταυτόχρονα θεωρεί ότι η εξαφάνιση του κοινού νομίσματος θα ήταν η έναρξη μιας περιόδου βαθιάς ύφεσης στην Γηραιά Ήπειρο. Επιμέλεια: Νίκος Μίχος

Στο βιβλίο του “End this Depression Now!” (Σταματήστε τώρα αυτή την ύφεση), ο Πoλ Κρούγκμαν ζητά να σταματήσει στην ευρωζώνη η πολιτική της λιτότητας, που με δογματικό τρόπο κόβει τις δημόσιες δαπάνες. 

“Στην Αθήνα”, επισημαίνει στην γαλλική εφημερίδα, “όντως υπήρχε πρόβλημα με τον προϋπολογισμό. Όμως αυτό, σε μια στιγμή πανικού, έγινε η βασική εξήγηση για την ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Έδωσε την ευκαιρία σε τραπεζίτες να σφίξουν τα λουριά στοχοποιώντας κάθε πρακτική που δεν ακολουθούσε αυστηρούς στόχους, και στους Γερμανούς να αναδείξουν τον δογματισμό τους απέναντι σε κάθε χώρα λιγότερο ενάρετη”.  Ο Κρούγκμαν σχολιάζει ότι η περίπτωση της Ελλάδας υπερεκτιμήθηκε - θεωρούμενη η μοναδική αιτία για την κρίση - αποτελώντας την αιτιολογία για την εφαρμογή του δόγματος της λιτότητας.
Η Γερμανία φέρει ευθύνη, σύμφωνα με τον οικονομολόγο. Καθοδηγούμενη από τον φόβο της για την έννοια “πληθωρισμός” (αφού κατά τους Γερμανούς ο πληθωρισμός έφερε τον Χίτλερ) παραβλέπουν όλα τα άλλα προβλήματα που υπήρχαν πριν το 1930. Επίσης, η επιρροή τους στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι σε θέση να καθορίζει τα πράγματα, και δεδομένου ότι προσπαθούν να κάνουν τα πάντα για να υπάρξει πειθαρχία στο θέμα του πληθωρισμού, ίσως και να ευθύνονται για την κατάσταση σήμερα. “Είμαι περίεργος, όμως, να δω τι λύσεις θα είχαν προταθεί εάν για παράδειγμα η Γερμανία ήταν αυτή που θα χρειαζόταν βοήθεια και έπρεπε να την πάρει από την Ισπανία”, αναρωτιέται ο Πoλ Κρούγκμαν.
“Έτσι όπως έχουν έρθει τα πράγματα χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία δεν μπορούν να κάνουν τίποτα παρά να συμμορφωθούν με τις επιταγές της Γερμανίας. Αλλά δεν υπάρχει κανένας λόγος η Γαλλία να εφαρμόσει πολιτικές λιτότητας”, εξηγεί ο νομπελίστας οικονομολόγος. Για την περίπτωση της Ελλάδας, όμως, είναι πιο διστακτικός. “Δεν μπορώ να βρω έναν τρόπο για να μείνει στο ευρώ η χώρα αυτή. Εάν φύγει, όμως, αμέσως οι καταθέσεις από Ιταλία και Ισπανία θα εξαφανιστούν. Τότε η ΕΚΤ θα πρέπει να προσφέρει άφθονο ρευστό, διαφορετικά σε δυο εβδομάδες η Γερμανία θα φύγει από την ζώνη του κοινού νομίσματος και αυτό θα είναι το τέλος του”.
Στην περίπτωση που το κοινό νόμισμα εξαφανιστεί, θα έχουμε μια πρωτοφανή κατάσταση: ένα τεράστιο χρέος θα συσσωρευθεί σε ένα νόμισμα που δεν υπάρχει. Κάτι τέτοιο θα φέρει τεράστια ύφεση στις χώρες της ευρωζώνης, αν και μπορεί κάποιες από αυτές - Ισπανία και Ιταλία για παράδειγμα - να κερδίσουν, κινούμενες με δικό τους συνάλλαγμα, λίγη από την παλιά τους ανταγωνιστικότητα. Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, υπάρχει ο κίνδυνος για λαϊκές και εθνικιστικές επαναστάσεις αφού η πολιτική ηγεσία θα χάσει κάθε ίχνος αξιοπιστίας. Η λύση που προτείνει ο οικονομολόγος είναι μια πιο χαλαρή νομισματική πολιτική και αναπόφευκτα μια αύξηση του πληθωρισμού στην Γερμανία. “Όταν όπως φαίνεται στην Ισπανία οι μισθοί είναι κατά 30% πιο υπερεκτιμημένοι σε σχέση με την Γερμανία, γιατί να προσπαθήσεις να τους ρίξεις - κάτι που όπως αποδείχθηκε είναι πολιτικά αδύνατο - και να μην αφήσεις την Γερμανία να τους αυξήσει ώστε να δώσει μια ώθηση στην ανταγωνιστικότητα της Ισπανίας;”
Ο Κρούγκμαν εξ’ αρχής θεωρούσε ότι το ευρώ ήταν μια ρομαντική ιδέα και ένα εξαίσιο σύμβολο πολιτικής ενότητας. “Όμως όταν μια χώρα αφήνει το εθνικό της νόμισμα τότε χάνει σε ευελιξία. Σε μια κρίση στην αγορά εργασίας για παράδειγμα θα πρέπει να έχει προβλεφθεί η δυνατότητα μετακίνησης, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ. Εάν κανείς δεν βρίσκει δουλειά στην Φλόριντα για παράδειγμα τότε μπορεί να μετακομίσει σε άλλη πολιτεία. Όλα τα επιδόματα, οι τραπεζικές εγγυήσεις και η ασφάλεια υγείας καθορίζονται από την Ουάσιγκτον. Αυτή η ομοσπονδιοποίηση δεν υπάρχει στην Ευρώπη”, εξηγεί.
Το μέλλον της ευρωζώνης είναι στα χέρια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Θα πρέπει, σύμφωνα με τον Κρούγκμαν, να λάβει τα σωστά μέτρα και σε τρία με πέντε χρόνια να δει βελτίωση. “Όσο η Ευρώπη δεν ομοσπονδιοποιείται περισσότερο, όμως, θα παραμένει να πατά πάνω σε εύθραυστα θεμέλια. Το πρόβλημά της ευρωζώνης είναι οικονομικό. Αλλά όλα αυτά μπορούν να διορθωθούν”.