Δευτέρα 9 Μαρτίου 2015

Η Πολιτική Θεολογία ως ιδιαίτερο επιστημονικό αντικείμενο

Γιάννης Ναστούλης

Εισαγωγή. Για μια πολιτική ιστορία της θρησκείας

Το προηγούμενο άρθρο μας «Το ιδεολογικό-πολιτικό διάβημα του Ισλάμ», ήταν μια απόπειρα να δειχθεί η στενότατη διασύνδεση πολιτικής και θεολογίας σε έναν χώρο, όπου η συνάφεια αυτή δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί. Με το παρόν επιχειρείται, η επαναψηλάφηση του αιτήματος για μια συστηματική πολιτική θεολογία, το οποίο πρώτος είχε εισαγάγει εν ημίν ο Παναγιώτης Κονδύλης κατά τη μετάφραση και τον εκτενή σχολιασμό του κλασικού βιβλίου του Schmitt, Πολιτική Θεολογία.

Ο Κονδύλης, σε ένα άλλο μνημειώδες έργο του, στην Κριτική της μεταφυσικής θα πει ότι μια οντολογικού τύπου πρόταση υποκρύπτει πάντοτε μια δεοντολογικού τύπου πρόταση, ώστε μιλώντας, φερ’ ειπείν, για χριστιανική ή ισλαμική οντολογία μιλούμε πρωτίστως για ορισμένη «απόφαση», για συγκεκριμένο πεδίο δικαιοδοσίας και αξίωση ισχύος και συνεπώς για ιδιαίτερη ανθρωπολογία και πολιτική. Τα δύο αυτά θεωρούμε συγκερασμό της έννοιας της «πολιτειότητας», εάν με τον όρο αυτό δεν εννοήσουμε τόσο την πολιτική με την τρέχουσα σημασία ή την πολιτειολογία όσο τον τρόπο θέσμισης και επιτέλεσης του ανθρώπινου βίου εντός «Πόλεως».

Η διαφαινόμενη σχέση πολιτικής και θεολογίας διεκδικεί να βαθύνει ακόμη περισσότερο, αν σκεφτούμε ότι το πεδίο συνάντησης η το σημείο τομής της Πολιτικής Επιστήμης και της Θεολογίας είναι η Ανθρωπολογία. Όχι μόνο στη θεματική της, αλλά και ταξινομητικά εβρισκόμενη στο μεταίχμιο των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών. Από την άλλη, πολιτική και θεολογία έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: ασκούνται σε δύο επάλληλα επίπεδα ως πολιτική πράξη και ιεροπραξία και ως επιστήμες, έτσι πού ο καθέκαστα πολιτικός δρων ή ιερουργός δεν είναι και πολιτικός επιστήμων ή θεολόγος. Παρά ταύτα εντάσσεται σε ιδεολογικά συγκροτήματα, πολιτικολογεί, πολιτεύεται ή πιστεύει, θεολογεί και θρησκεύεται αντιστοίχως.

Τρίτη 3 Μαρτίου 2015

O τόπος και η ουτοπία της αγοράς (Ένα ευρωπαϊκό όνειρο)*

Γιάννης Kιουρτσάκης
H Aθήνα έβραζε ξανά. ∆εν ήταν πια οι αλλοτινές φοιτητικές εξεγέρσεις που διεκδικούσαν «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία»· ούτε η εξέγερση του πολιορκημένου από τα τανκς Πολυτεχνείου, τον Nοέμβρη του 1973· ούτε το λαϊκό πανηγύρι το απόγευμα της 23ης Iουλίου του 1974, όταν η στρατιωτική δικτατορία είχε καταρρεύσει. Ήταν η οργή που έβγαζε τους ανθρώπους από τις τρύπες τους, ύστερα από μήνες και μήνες συμπιεσμένης απελπισίας. Eκείνο το βράδυ, η Bουλή καλούνταν να εγκρίνει το νηοστό σχέδιο «σωτηρίας» της Eλλάδας που είχε επιβάλει η «Tρόικα» (Eυρωπαϊκή Ένωση, Kεντρική Eυρωπαϊκή Tράπεζα, ∆ιεθνές Nομισματικό Tαμείο), το οποίο παζάρευε την πληρωμή μισθών και συντάξεων με αντάλλαγμα ένα ακόμα πακέτο μέτρων λιτότητας, καταδικάζοντας ένα ολοένα μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού σε μαζικές απολύσεις, ανεργία και εξαθλίωση.
Στην πλατεία Συντάγματος, απέναντι στη Bουλή, το πλήθος πύκνωνε συνεχώς. Έβλεπες άντρες και γυναίκες κάθε ηλικίας, κάθε κοινωνικής τάξης: μια αυθόρμητη, παράλληλη, λαϊκή Συνέλευση που κραύγαζε την αγανάκτησή της και καλούσε τους βουλευτές να ψηφίσουν «όχι» στον εκβιασμό. Στη μέση, η αστυνομία ετοιμαζόταν να ρίξει δακρυγόνα που δεν θα αργούσαν να σκάσουν.

Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 2015

Αγορασμένοι δημοσιογράφοι από πολιτικούς, τραπεζίτες και μυστικές υπηρεσίες

 Στο κείμενο που ακολοθεί γίνονται σημαντικές αποκαλύψεις και θα ήταν ενδιαφέρον να γινόταν μια σχετική ερώτηση στον Σόιμπλε στην πρόσφατη συνέντευξη του, που μας έκανε μαθήματα για καταπολέμηση της διαφθοράς στην Ελλάδα.

Ο πρώην αρχισυντάκτης της FAZ αποκαλύπτει πώς πολιτικοί, μυστικές υπηρεσίες και τραπεζίτες καθοδηγούν τα ΜΜΕ στη χώρα του

Βόμβα στα θεμέλια της σύγχρονης γερμανικής δημοσιογραφίας αποτελεί το βιβλίο του πρώην αρχισυντάκτη της Frankfurter Allgemeine Zeitung Ούντο Ούλφκοτε,
«Τα δύο τρίτα των δημοσιογράφων στη Γερμανία είναι εξαγοράσιμοι», «Οι πεμπτοφαλαγγίτες των ΗΠΑ», «Το παραμύθι της Μέρκελ -Έτσι ψεύδεται η καγκελαρία στον λαό», «Πώς λαδώθηκα από εταιρεία πετρελαιοειδών», «Δημοσιογραφικά ταξίδια και φοροαπάτες», «Πώς πληρώνονται οι βίλες στην Τοσκάνη», «Πίσω από τη FAZ υπάρχει ένα διεφθαρμένο κεφάλι» και «Αγόρασε κι εσύ έναν δημοσιογράφο, μπορείς!»... Αυτοί είναι κάποιοι χαρακτηριστικοί τίτλοι από κεφάλαια του βιβλίου, που δείχνουν τη σαπίλα του σημερινού δημοσιογραφικού κατεστημένου στη Γερμανία, των ανθρώπων που μας κουνούν το δάχτυλο και απαξιώνουν καθημερινά τη χώρα μας με πληρωμένα «ρεπορτάζ».

Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2015

Γ. Ναστούλης: Το πολιτικό-θεολογικό διάβημα του Ισλάμ και το κατανοητικό έλλειμμα της Δύσης

Γιάννης Ναστούλης

Το πρόσφατο ασύμμετρο «χτύπημα» στη Γαλλία και η συνεχιζόμενη δράση των Τζιχαντιστών του ISIS αναδεικνύουν μεταξύ άλλων το έλλειμμα των δυτικών ελίτ να κατανοήσουν την ανθρωπολογική ετερότητα που συνιστά το Ισλάμ. Την αμηχανία των διαφόρων δημοσιογραφούντων, αλλά και του πολιτικού προσωπικού μπροστά στον «εξωτικό» Άλλο που διαταράσσει την ναρκισσική αλαζονεία της «ανοιχτής κοινωνίας».

Εγκλωβισμένοι στην εξαντικειμενίκευση του δυτικού «παραδείγματος» (νεωτερικού-μετανεωτερικού. Δεξιού- Αριστερού), έχουν ήδη απολέσει την μνήμη της θεμελιώδους «απόφασης» (όπως την επεξεργάστηκε ο Παναγιώτης Κονδύλης) που οδήγησε στην πρωτόγνωρη αξίωση/προβολή ισχύος των δυτικών κοινωνιών, με εκφάνσεις την αποικιοκρατία, τον Ευρωκεντρισμό, τον οριενταλισμό, την αποθέωση του «αποσυνδεδεμένου» υποκειμένου, την κολεκτιβοποίηση (φιλελεύθερη και κομουνιστική) κ,λπ. Λησμόνησαν ότι το εθνοκρατικό μοντέλο, το κράτος δικαίου, η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι στοιχεία του δυτικού υποκειμένου και μόνο, ότι συνθέτουν απλώς ένα κοσμοείδωλο, μεταξύ άλλων «εχθρικών», το οποίο προσιδιάζει στη δυτική κοσμοθεωρητική ετερότητα.

Οικονομίστικες προσεγγίσεις και αριστεροί δονκιχωτισμοί του τύπου: η θεμελιώδης πολικότητα παραμένει εκείνη μεταξύ καπιταλισμού και σοσιαλισμού, πως το ισλαμιστικό κίνημα είναι προβοκάτσια για να λειτουργήσει η κοινωνική «μεταβίβαση», ότι σε τελική ανάλυση το ισλαμικό χαλιφάτο είναι ένα ακόμη εθνοκρατικό, νεωτερικό διάβημα, θολώνουν περαιτέρω το ζήτημα.

Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου 2015

O Θρίαμβος Του Αναρχισμού / άρθρο για τον Noam Chomsky

Ο Noam Chomsky ψηφιστηκε δικαια ως ο σημαντικοτερος διανοουμενος σημερα· ενας στοχαστης που αποτελει ενα ουσιαστικο αντιβαρο και εναν ανεξαρτητο επικριτη του κρατους. «Καθε ανθρωπος», συμφωνα με τον Chomsky, «εχει την ευθυνη και την δημιουργικη οξυνοια ωστε να αναλαβει τον ελεγχο της κοινωνιας του/της».

«Η διαμαρτυρια πρεπει να επιτρεπεται στην κοινωνια, καθως ζουμε σε εναν κοσμο που αλλαζει διαρκως».

Μια εκθεση που υποστηριζε την αναρχικη φιλοσοφια στην ηλικια των 10 ετων· ατελειωτες ωρες στα βιβλιοπωλεια της 4ηςΛεωφορου στο Μανχατταν αφιερωμενες σε αντι-εξουσιαστικες πολεμικες· και μετα μια ζωη ολοκληρη δεσμευμενη στην αναλυση των δεινων των διεθνων σχεσεων στην συναφεια των ολο και πιο διαδεδομενων καταπατησεων των ανθρωπινων δικαιωματων και των αναριθμητων αδικιων που αφορμιζουν την κοινωνια μας. Πραγματι, στον Chomsky αξιζει η προσφατη ψηφος που τον κατατασσει ψηλοτερα απο τον Umberto Eco ή τον Howard Zinn ως τον σημαντικοτερο διανοουμενο σημερα, εναν διανοουμενο ο οποιος εκφραζει εναν αποτελεσματικο αντιλογο και ειναι ενας αντικειμενικος επικριτης του Κρατους. Οπως γραφει ο ιδιος στην περιφημη μελετη «Αντικειμενικοτητα και Φιλελευθερη Επιστημοσυνη»: «... η προσβαση στην εξουσια, η κοινη ιδεολογια, η επαγγελματοποιηση μπορουν να ειναι ή να μην ειναι κατακριτεες καθαυτες, αλλα δεν να υπαρχει καμια αμφιβολια πλεον οτι αλληλεπιδρουν ετσι ωστε να θετουν μια σοβαρη απειλη για την ακεραιοτητα της επιστημοσυνης σε πεδια που αγωνιζονται για διανοητικο περιεχομενο και ειναι ετσι εξαιρετικα ευαλωτα στις επιρροες ενος ειδους του νομου του Gresham. Επιπλεον, η υπονομευση της επιστημοσυνης θετει μια απειλη για την κοινωνια γενικοτερα».

Τετάρτη 25 Φεβρουαρίου 2015

Τα «δύο τέρατα» και η Αριστερά

Θεόδωρος Ζιάκας

Κλασικό στην πολιτική μυθολογία των λαών είναι το θέμα με το τέρας, που ρημάζει τον τόπο και αναζητείται ο ήρωας που θα «καμακώσει το θεριό» και θα πάρει ως έπαθλο τον θρόνο της εξουσίας. Για να μην παραμυθιαζόμαστε όμως με τον ήρωα-εξουσιαστή, ο αντίστοιχος ελληνικός μύθος μας πληροφορεί, ότι ο τερατοκτόνος ήρωας θα γίνει κι αυτός, τελικά, σαν το ανθρωποβόρο φίδι που σκότωσε. - Ακόμα κι αν υπήρξε τόσο καλός κυβερνήτης που οι θεοί τον πάντρεψαν με την Αρμονία![1]

Ήγουν, «Νέε, θυμήσου: δε γίνεσαι δούλος όταν σε υποτάσσει μόνον αυτός που έχει την εξουσία – αλλά κι εκείνος που την πολεμάει».[2]

Επρόκειτο για την αποκάλυψη -στην αυγή του ελληνικού πολιτισμού- της φαυλοκυκλικής φύσης του πολιτικού πεδίου. Ο ελληνικός πολιτισμός ήταν, ως γνωστόν, ο πρώτος που αγωνίστηκε σθεναρά να σπάσει τον φαύλο κύκλο της Πολιτικής και να πετύχει το «μη άρχεσθαι υπό μηδενός»[3].

Ι

Στο μυθικό μοτίβο της τερατοκτονίας κινήθηκε και ο νεωτερικός πολιτισμός. Μόνο που εδώ ο μύθος προσέλαβε την απατηλή μορφή «επιστημονικού επαναστατικού προγράμματος». Το τέρας προσωποποιημένο στον Αστό ήταν ο Καπιταλισμός. Ενώ ο ήρωας που θα σκότωνε το τέρας και θα απελευθέρωνε «μια για πάντα» την κοινωνία, ήταν η Αριστερά.

Το σκηνικό στήθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα και η εκτύλιξη του δράματος κράτησε ως το τελευταίο τέταρτο του 20ου. Άρχισε με την πρώτη μεγάλη κρίση της «παγκοσμιοποίησης» του νεωτερικού πολιτισμικού παραδείγματος (υπό βρετανική εθνική ηγεμονία). Αποκορύφωμα της «κρίσης» ήταν οι στιγμές όπου ο Πόλεμος και η Επανάσταση θα συγχωνεύτηκαν σε μια ενιαία καταιγιστική διαδικασία: Α’ και Β’ παγκόσμιος πόλεμος – Ρωσική και Κινεζική επανάσταση. Και όπου φάνηκε, για κάποιον καιρό, σα να κατανικήθηκε το τέρας. Στη Ρωσία αρχικά, στην Κίνα μετά και σε άλλες περιπτώσεις με τελευταία την Κούβα.

Τρίτη 24 Φεβρουαρίου 2015

Αριστερός καραμανλισμός;

Του Περικλή Κοροβέση

Σε όλα τα παιχνίδια υπάρχουν κανόνες. Θεωρητικά, κάθε παίκτης ξέρει τους νόμους του παιχνιδιού και αυτό του δίνει μια ισότητα. Μπορεί να κερδίσει ή να χάσει, όσο και οι άλλοι συμπαίκτες του. Εκτός αν υπάρχει κάποια απάτη, που ανατρέπει τους νόμους του παιχνιδιού. Αλλά αυτό θεωρείται αθέμιτο.

Εντούτοις, στις υπόλοιπες ανθρώπινες σχέσεις, και σε αυτές βάζω όλες τις συναλλαγές των ανθρώπων, από τον περιπτερά της γειτονιάς μας μέχρι τις υπερεθνικές σχέσεις μεταξύ κρατών, η απάτη θεωρείται θεμιτή.

Και για να το πούμε σε καθαρότερα ελληνικά: το να ρίξεις τον άλλο θεωρείται μαγκιά και εξυπνάδα. Και αυτό το παιχνίδι παίζεται μεταξύ ισχυρού και ανίσχυρου. Εδώ, κάθε έννοια δημοκρατίας και ισότητας απουσιάζει. Ο δυνατός θα επιβάλει τα συμφέροντά του και ο αδύναμος θα υποκύψει, μη διαθέτοντας κάποια εναλλακτική λύση που να είναι άμεσα εφαρμόσιμη.

Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2015

Γιώργος Κοντογιώργης Γλώσσα και ελευθερία. Το ζήτημα της «Δημοκρατίας» στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Γιώργος Κοντογιώργης
Γλώσσα και ελευθερία. Το ζήτημα της «Δημοκρατίας» στην Ευρωπαϊκή Ένωση[1]

1) Η διευκρίνιση της θέσης που κατέχει η γλώσσα στο αξιακό κεκτημένο της ελευθερίας αποτελεί μια πολυσήμαντη παράμετρο η οποία εγγράφεται αμέσως στην προβληματική για την φύση της πολιτείας, δηλαδή για το στάδιο που διέρχεται το ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα. Η γενική αυτή επισήμανση υποδηλώνει ότι η θέση της γλώσσας και, κατ’επέκταση, οι λειτουργίες της στο περιβάλλον της κοινωνίας διαφοροποιούνται αναλόγως του αναπτύγματος της ελευθερίας. Διαφορετική θα είναι η θέση (και οι λειτουργίες) της γλώσσας εάν η ελευθερία περιορίζει το διακύβευμά της στον ιδιωτικό βίο του ανθρώπου (η ατομική ελευθερία) και στην επιβεβαίωση του συλλογικού του «είναι» έναντι του «άλλου», απ’ό,τι εάν επικρατούν σωρευτικά προς αυτήν, η κοινωνική, η πολιτική ελευθερία και, οπωσδήποτε, η ελευθερία που συναντάται με την πολυσημία του συνόλου ταυτοτικού γινομένου της κοινωνίας. Και τούτο διότι το ανάπτυγμα της ελευθερίας παραπέμπει σε ένα διαφορετικό κοινωνικο-οικονομικό και πολιτικό σύστημα, σε μια διαφορετική επίσης θέαση του συλλογικού «είναι».
Υπό την έννοια αυτή, αποκτά καταστατική σημασία η διαπίστωση ότι η νεοτερικότητα αντιμετωπίζει το σύγχρονο πολιτικό σύστημα υπό το πρίσμα μιας παραδοχής, η οποία μεθοδολογικά και γνωσιολογικά –δηλαδή στο μέτρο που το ενδιαφέρον της επιστήμης θα εστιαζόταν στη διερεύνηση του ιδιαίτερου χαρακτήρα του- θα όφειλε να αποτελεί το σημείο της αφετηρίας. Όντως, το σύγχρονο πολιτικό σύστημα ορίζεται ως εκ φύσεως δημοκρατικό. Απομένει, επομένως, να διατυπωθούν ορισμένες υποθέσεις ή κριτικές παρατηρήσεις προκειμένου να διαπιστωθεί το ενδεχόμενο έλλειμμά του, όχι η δημοκρατική του ιδιοσυστασία.

Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2015

Οι 5 νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας

 Σημαντικοί επιστήμονες κινδυνεύουν μερικές φορές να γίνουν γνωστοί για μια δημοφιλή δημοσίευσή τους η οποία δεν είχε στενή σχέση με την επιστήμη τους. Ο Ιταλός Κάρλο Τσιπόλα (1922-2000), διάσημος καθηγητής του Μπέρκλεϊ, δημοσίευσε σημαντικά βιβλία Οικονομικής Ιστορίας, αλλά κανένα από αυτά δεν είχε τη διάδοση του δοκιμίου του Οι βασικοί νόμοι της ανθρώπινης ηλιθιότητας (1976).

Κατά τον Τσιπόλα υπάρχουν πέντε «νόμοι» της ανθρώπινης ηλιθιότητας.

Πρώτον, πάντοτε και αναπόφευκτα όλοι υποτιμούν τον αριθμό των ηλιθίων μέσα σε έναν πληθυσμό.

Δεύτερον, η πιθανότητα κάποιος να είναι ηλίθιος είναι ανεξάρτητη από τη χαμηλή ή υψηλή επίδοσή του σε οποιονδήποτε τομέα. Επιπλέον, το ποσοστό των ηλίθιων είναι το ίδιο σε κάθε κοινωνική ομάδα. Οπως λέει ο Τσιπόλα, υπάρχουν ηλίθιοι τόσο μεταξύ στρατηγών όσο και μεταξύ καθηγητών πανεπιστημίου.

Σάββατο 14 Φεβρουαρίου 2015

Γιατί οι Γερμανοί δεν έχουν υπογράψει ειρήνη με την Ελλάδα

 Μια απάντηση στον Guy Verhofstadt για τα «φαντάσματα του παρελθόντος»

Αμέσως μετά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων της νέας ελληνικής κυβέρνησης που μεταξύ άλλων περιελάμβαναν και το ζήτημα των γερμανικών πολεμικών επανορθώσεων, ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου (1999-2008) και νυν πρόεδρος της Ομάδας των Φιλελεύθερων στο Ευρωκοινοβούλιο Guy Verhofstadt κατάγγειλε με έντονο τόνο τον Έλληνα πρωθυπουργό γιατί ξυπνάει τα «φαντάσματα του παρελθόντος» και τόνισε ότι δεν πρέπει να ακολουθήσει γραμμή «αντεκδίκησης».

Είναι προφανές ότι η ελληνική διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων και του αναγκαστικού κατοχικού δανείου ενέχει αυτούς τους κινδύνους παρεξήγησης και γι΄ αυτό πρέπει να υπάρξει μια συστηματική προετοιμασία της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης για τα ελληνικά δίκαια. Πρέπει λοιπόν, όχι μόνο να εξηγηθεί με λεπτομέρειες η ελληνική διεκδίκηση, αλλά και να αποκαλυφθεί η γερμανική στάση έναντι της Ελλάδας μετά την ενοποίηση, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σε ότι αφορά αυτό το ζήτημα.

Παρασκευή 13 Φεβρουαρίου 2015

Αλέξης Tσίπρας: Σημειολογία ενός μοναδικού λόγου στη Βουλή

 Είμαι όμως σχεδόν βέβαιος ότι αν ζούσε και παρευρίσκονταν στη Βουλή ο Καθηγητής Ξενοφών Ζολώτας ο γηραιότερος σε θητεία Έλληνας Πρωθυπουργός (87 ετών το 1990 στην Οικουμενική Κυβέρνηση Ζολώτα στην οποία ο νυν αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης ήταν αν. Υπουργός Εθνικής Οικονομίας) θα έβλεπε συναρπαστικό τον λόγο και την εκφορά του από το νεώτερο σε ηλικία Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα (βλέπε άρθρο μου Ξενοφών Ζολώτας: «Αυτοί οι δύο – ΝΔ και ΠΑΣΟΚ- σε 5 ή 10 χρόνια θα χρεοκοπήσουν τη χώρα»)

Ο Καθηγητής Ζολώτας ήταν απίστευτα προφητικός. Τον Ιανουάριο του 1990 εκτιμούσε ότι ΝΔ και ΠΑΣΟΚ με τον ασυγκράτητο κομματισμό λαφυραγώγησης του κράτους που εφάρμοζαν θα οδηγούσαν τη χώρα σε χρεωκοπία. Ο Ζολώτας ήλπιζε ότι 20 χρόνια μετά και αφού θα είχε φύγει από τη ζωή η παλιά πολιτική ηγεσία – μόνον για τον Κ Μητσοτάκη δεν πρόβλεψε σωστά- ότι θα έλθει μια εντελώς νέα γενιά πολιτικών που θα εκπροσωπούσε μία ‘Τριπλή Υπόσχεση’. Ένα νέο πολιτικό σχέδιο ανατροπής του κατεστημένου κομματισμού, ένα πυρήνα Ηθικής γύρω από την εγκράτεια και τον λιτό βίο σε αντίθεση με τον κυνικό ρεαλισμό των παραδοσιακών πολιτικών και τέλος το αίτημα ενός αισιόδοξου συναισθηματισμού που θα συμπυκνώσει τις θετικές πλευρές της ιδιόμορφης ιδιοσυγκρασίας του Έλληνα.

ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΝΕΑ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ

Γιώργος Ν. Οικονόμου
Δρ Φιλοσοφίας

ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΝΕΑ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ

Με την ευκαιρία της 40ης επετείου από τον Ιούλιο 1974, που έγινε η «ομαλή» μεταβίβαση της εξουσίας από το δικτατορικό καθεστώς στον παραδοσιακό πολιτικό κόσμο, γράφτηκαν μερικές ανακρίβειες και παρανοήσεις για την αλλαγή αυτή. Η μεγαλύτερη από αυτές είναι ότι τότε υπήρξε «αποκατάσταση της δημοκρατίας». Όμως η αλήθεια είναι διαφορετική. Δεν έγινε καμία «αποκατάσταση της δημοκρατίας», διότι αφ΄ενός πριν από τη δικτατορία δεν υπήρχε δημοκρατία, αλλά μοναρχία («Βασίλειον της Ελλάδος») με συνταγματικές εκτροπές (1965), και αφ’ ετέρου το μεταπολιτευτικό καθεστώς δεν ήταν δημοκρατία, αλλά κοινοβουλευτισμός. Ο κοινοβουλευτισμός ουδεμία σχέση έχει με τη δημοκρατία, είναι φιλελεύθερη ολιγαρχία, όπως έχει αναλύσει ο Κορνήλιος Καστοριάδης.
Βεβαίως στη Μεταπολίτευση έγιναν ορισμένες μεταρρυθμίσεις, όπως δημοψήφισμα για την απαλλαγή από τη μοναρχία, εγκαθίδρυση σχετικώς ομαλού κοινοβουλευτικού βίου χωρίς πραξικοπήματα και εκτροπές, χωρίς διώξεις, εξορίες και φυλακίσεις, με δικαιώματα και ελευθερίες, νομιμοποίηση του ΚΚΕ, αναγνώριση του ΕΑΜ ως αντιστασιακής οργάνωσης, καθιέρωση της δημοτικής ως επίσημης γλώσσας, θεσμοθέτηση του κράτους προνοίας. Οι πρωτοφανείς αυτές αλλαγές - καθυστερημένες βεβαίως αφού στην υπόλοιπη Ευρώπη ήταν κεκτημένες από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου -, προήλθαν ένεκα κυρίως της δυναμικής από την εξέγερση του Πολυτεχνείου 1973, του πραξικοπήματος της Χούντας κατά του Μακαρίου στις 15 Ιουλίου 1974 (εισβολή της Τουρκίας, κατοχή του 40% της Κύπρου) και την πλήρη αναξιοπιστία όχι μόνο της δικτατορίας, αλλά και του προδικτατορικού βασιλικού καθεστώτος.

Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου 2015

Η αλήθεια για το κατοχικό δάνειο

 Η ομάδα Εμπειρογνωμόνων της CIA, που επί εποχής προεδρίας Μπους διερεύνησε την ύπαρξη Οπλων Μαζικής Καταστροφής στο Ιράκ και η ομάδα εμπειρογνωμόνων του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών, που διερεύνησε το θέμα των γερμανικών κατοχικών αποζημιώσεων και χρέους, είχαν ένα κοινό σημείο: Και στις δυο περιπτώσεις, τα πορίσματά τους ήταν αναμενόμενα καθόσoν εξυπηρετούσαν συγκεκριμένες πολιτικές σκοπιμότητες: Στην περίπτωση των ΗΠΑ να νομιμοποιήσουν την εισβολή στο Ιράκ και στην περίπτωση της Ελλάδας να νομιμοποιήσουν μία «σκληρότερη» διαπραγματευτική στάση της Ελλάδας στο μέλλον.

Και στις δύο περιπτώσεις οι πιέσεις δεν ασκούντο άμεσα αλλά έμμεσα. Η μεγαλύτερη πίεση προερχόταν από την κοινή γνώμη των δύο χωρών πού στις μεν ΗΠΑ ήταν πεπεισμένη αφενός ότι ο Σαντάμ διέθετε τέτοια όπλα -και δεν επρόκειτο ποτέ να δεχθεί ένα πόρισμα που έλεγε το αντίθετο- και στη δε Ελλάδα ότι πράγματι υπάρχει νομική βάση για την απαίτηση της «εξόφλησης» του κατοχικού δανείου (το θέμα στο οποίο επικεντρώνεται η θεματολογία των άρθρων μου). Ετσι, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, άνω του 80% των Ελλήνων πιστεύει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να απαιτήσει από τη Γερμανία την εξόφληση του κατοχικού χρέους.

Τρίτη 10 Φεβρουαρίου 2015

Στέφανος Ροζάνης για τον ρομαντισμό

 

Ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΡΟΖΑΝΗΣ ΣΤΟΝ ''ΑΝΑΡΧΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ'' ΤΗΝ 01/04/2013


Αναρχικός Τραπεζίτης 28/1/2015

 

Grexit ή Euroexit; Του Περικλή Κοροβέση

Φανταστείτε μια χώρα που κάνει εκλογές για να εκλέξει κυβέρνηση και αντιπολίτευση. Οι ψηφοφόροι μάταια περιμένουν να σχηματιστεί κυβέρνηση. Με τους καινούργιους καιρούς, αυτή διορίζεται, δεν εκλέγεται. Αποτελείται από υπο-επιτρόπους και υπερ-επιτρόπους. Αλλά για συντομία όλοι λέγονται επίτροποι.

Αυτή η επιτροπή αποφασίζει για τα πάντα, αλλά, για να έχουν κάτι να κάνουν οι βουλευτές και να μη βαριούνται, τους στέλνει τα νομοσχέδια για να τα ψηφίσουν. Αλλη μια πρωτοτυπία αυτής της χώρας είναι πως η κεντρική της τράπεζα, το αντίστοιχο της Τράπεζας της Ελλάδος, είναι ιδιωτική και δεν υπόκειται σε κανέναν έλεγχο.

Ενας άλλος μοντερνισμός αυτής της χώρας είναι πως οι πλούσιες περιοχές έχουν το δικαίωμα να κάνουν αποικίες τους τις φτωχότερες περιοχές με τον μηχανισμό των δανείων. Και οι ελευθερίες είναι κατοχυρωμένες για όλους. Οι εταιρείες δεν ανέχονται καμία καταπίεση από το κράτος.

Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2015

Τουσέν: Η αναδιάρθρωση χωρίς λογιστικό έλεγχο δεν αποτελεί λύση

Η αναδιάρθρωση χρέους δεν μπορεί από μόνη της να αποτελέσει ικανοποιητική απάντηση στο ελληνικό πρόβλημα, υποστηρίζει ο Ερίκ Τουσέν, επικεφαλής του βελγικού τμήματος της CADTM (Επιτροπή για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου) αντιπροτείνοντας λογιστικό έλεγχο και αναστολή πληρωμών.

Η αναδιάρθρωση χρέους, τονίζει, ήταν πάντοτε το αποτέλεσμα οικονομικών και γεωπολιτικών υπολογισμών, που σπάνια απέφεραν μακροπρόθεσμα ευνοϊκό αποτέλεσμα για τους οφειλέτες. Η «αναδιάρθρωση» του δημόσιου χρέους, όπως την αποκαλούν το ΔΝΤ, η Λέσχη του Παρισιού, οι μεγάλοι τραπεζικοί όμιλοι και πρόσφατα η αριστερά στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία και στην Ισπανία, δεν είναι ένας ικανοποιητικός όρος.

Στην πραγματικότητα, λέει ο κ. Τουσέν, η χρήση του όρου «αναδιάρθρωση» είναι επικίνδυνη, γιατί οι πιστωτές τον έχουν φορτώσει με τη σημασία που αυτοί του δίνουν. Ο κ. Τουσέν συστήνει σε προοδευτικές κυβερνήσεις να δώσουν μεγαλύτερη σημασία στη διενέργεια εξονυχιστικών λογιστικών ελέγχων(με λαϊκή συμμετοχή), οι οποίοι θα οδηγούν, όπου κρίνεται απαραίτητο σε αναστολή πληρωμών.

Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2015

ΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ

Γιώργος Ν. Οικονόμου
Δρ Φιλοσοφίας
oikonomouyorgos.blogspot.com

ΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ

Με την έλευση της γενικευμένης χρεοκοπίας έγινε πολύς λόγος για την ανάγκη μίας σημερινής «σεισάχθειας», κατά τα πρότυπα των μεταρρυθμίσεων του Αθηναίου νομοθέτη Σόλωνα, όταν στις αρχές του 6ου π.Χ. διαγράφηκαν τα χρέη και απαγορεύθηκε εφεξής η υποδούλωση των ανθρώπων ένεκα χρεών. Αυτό όμως που δεν συζητήθηκε ήταν το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο εντός του οποίου έγιναν αυτές οι μεταρρυθμίσεις, καθώς επίσης το σύνολο των μεταρρυθμίσεων αυτών. Χωρίς αυτό το ευρύτερο πλαίσιο η «σεισάχθεια» μένει μετέωρη, όπως πολλά πράγματα στην Ελλάδα, ακόμη και η ίδια η χώρα.
Κατ’ αρχάς αυτό που πρέπει να τονισθεί είναι πως ο Σόλων δεν εμφανίσθηκε από το πουθενά, αλλά τον ανέδειξε η είσοδος του κοινωνικού πλήθους στο πολιτικό προσκήνιο για πρώτη φορά στην ιστορία. Τα κατώτερα στρώματα εξεγέρθηκαν και απαίτησαν αλλαγή της υπάρχουσας κατάστασης, όπως περιγράφει συνοπτικώς ο Αριστοτέλης: «ενώ οι πολλοί ήταν υποδουλωμένοι στους ολίγους, εξεγέρθηκε ο δήμος κατά των ευγενών. Επειδή η σύγκρουση ήταν βίαιη και οι δύο παρατάξεις μάχονταν η μία με την άλλη για πολύ καιρό, εξέλεξαν από κοινού τον Σόλωνα ως μεσολαβητή και άρχοντα και του ανέθεσαν την οργάνωση της πολιτείας». Με άλλα λόγια, έγινε μία κοινωνική-πολιτική εξέγερση των κατωτέρων στρωμάτων κατά των ανώτερων και κατά του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου της αριστοκρατίας που είχε στην κατοχή της το σύνολο σχεδόν της καλλιεργούμενης γης, με αποτέλεσμα πολλοί Αθηναίοι να έχουν καταντήσει δούλοι ένεκα χρεών.

Τρίτη 27 Ιανουαρίου 2015

Κρούγκμαν: Το τέλος του ελληνικού εφιάλτη

Για το τέλος του ελληνικού εφιάλτη γράφει στους New York Times ο Νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, ο οποίος επισημαίνει ότι «το πρόβλημα με τα σχέδια του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να είναι ότι δεν είναι αρκετά ριζοσπαστικά».

«Η ελάφρυνση του χρέους και η χαλάρωση της λιτότητας θα μειώσουν τον οικονομικό πόνο αλλά είναι αμφίβολο αν αυτά είναι επαρκή για να προκαλέσουν μια ισχυρή ανάκαμψη. Από την άλλη πλευρά, δεν είναι σαφές τι περισσότερο οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση μπορεί να κάνει, εκτός αν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει το ευρώ, και η Ελλάδα δεν είναι έτοιμη για αυτό» αναφέρει ο Πόλ Κορύγκμαν σε άρθρο του στους New York Times.

Ο κ. Κρούγκμαν απευθυνόμενος στην Ευρώπη τονίζει ότι πρέπει να δώσει στον Τσίπρα «μια ευκαιρία να τερματίσει τον εφιάλτη της χώρας του».

Διαβάστε το κείμενο του νομπελίστα οικονομολόγου:

Παρασκευή 23 Ιανουαρίου 2015

Γ. Κοντογιώργης, Το ελληνικό πείραμα και οι εκλογές της 25 Ιανουαρίου (2015).

Γιώργος Κοντογιώργης,
Το ελληνικό πείραμα και οι εκλογές της 25 Ιανουαρίου.
(Από τη γαλλική εφημερίδα Mediapart, στις 23.1.2015)
Στις 25 Ιανουαρίου η Ελλάδα θα έχει καθόλες τις ενδείξεις μια νέα κυβέρνηση. Η ιδέα μιας κυβέρνησης Σύριζα δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα απέχθειας, οργής, ανησυχίας στην πολιτική Ευρώπη και στον κόσμο των αγορών. Για την ελληνική κοινωνία αποτελεί ένα αναγκαίο κακό, εάν αναλογισθούμε ότι μόλις πριν από λίγες εβδομάδες σε έρευνα του Ευρωβαρόμετρου το 91% δηλώνει ότι απορρίπτει πλήρως το πολιτικό/κομματικό σύστημα, ενώ στο μέσον της καταστροφής το κόμμα αυτό δεν καταφέρνει να συγκεντρώσει πάνω από το 33% της χρήσιμης ψήφου του εκλογικού σώματος.
Από την αρχή της κρίσης δεν έπαψα να επισημαίνω -και από αυτήν εδώ την εφημερίδα- ότι η ελληνική κρίση παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα: Είναι βαθιά πολιτική, οφείλεται στην προ-πολιτική φύση του νεοτερικού πολιτικού συστήματος, με το οποίο συζεί η κοινωνία. Το ελληνικό πολιτικό σύστημα είναι εξολοκλήρου υπεύθυνο γι'αυτήν. Η διεθνής κρίση απλώς εξέθεσε την κομματοκρατία και έβαλε την χώρα σε νέες περιπέτειες.

Πέμπτη 8 Ιανουαρίου 2015

Ντιρκ Μιούλερ: «Θα ξεπουληθούν τα κοιτάσματα της Ελλάδας»

«Mr. Dax»- στο νέο βιβλίο του, με τίτλο «Showdown», υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ
προκάλεσαν την κρίση στην Ευρώπη, προκειμένου να ανακόψουν την αύξηση της
επιρροής του ευρώ έναντι του δολαρίου.

Ο ίδιος θεωρεί ότι η Ελλάδα θα ήταν καλύτερα αν είχε το δικό της νόμισμα ή
αν αξιοποιούσε τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της, καθώς, όπως λέει, «στο
ελληνικό υπεδάφος βρίσκονται τα μεγαλύτερα αποθέματα στην Ευρώπη», ενώ
τονίζει ότι σκοπός του ΔΝΤ είναι να καταστρέψει την ελληνική οικονομία ώστε
τα ελληνικά κοιτάσματα να πωληθούν φθηνά σε πολυεθνικές.

Σε συνέντευξή του στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού «Focus», ο κ.
Μιούλερ αναλύει την θεωρία ότι «η μεγάλη αναμέτρηση, η οποία εξελίσσεται τα
τελευταία χρόνια, σχετίζεται με την κυριαρχία στο πλανήτη για τις επόμενες
δεκαετίες» και σημειώνει ότι «η Ευρώπη δεν λαμβάνεται πλέον υπόψιν» και «το
παιχνίδι κινείται μεταξύ Αμερικής και Ασίας, δηλαδή της Κίνας, ενώ οι Ρώσοι
θα ήθελαν να αναμιχθούν κι αυτοί λίγο».

Τετάρτη 7 Ιανουαρίου 2015

Μόνο η Γερμανία δε θέλει να βγούμε απ το ευρώ

Ως συνήθως, κάθε φορά που έχουμε εκλογές, ξεκινάει η τρομοκρατία της εξόδου της χώρας από το ευρώ. Δε θα ασχοληθώ αν το ευρώ είναι καλό, αν βολεύει μια οικονομία σαν τη δική μας κλπ. Αυτά όλα είναι άλλη κουβέντα. Θα πω μόνο πως δεν υπάρχει μεγαλύτερο παραμύθι από το θα μας βγάλει η Γερμανία από το ευρώ. Αν υπάρχει μια χώρα που με τίποτα και με κανένα κόστος δε θέλει να βγούμε από το ευρώ, αυτή είναι η Γερμανία. Ας δούμε τώρα το γιατί. Όλοι γνωρίζουμε, πως η Γερμανία έχει βιομηχανία, αλλά δεν έχει ενέργεια, είναι εξαρτημένη από άλλες δυνάμεις και δε μπορεί να κάνει την πολιτική που θα ήθελε. Αντίθετα, η Ελλάδα έχει ενέργεια. Αυτό το ξέρουν όλοι εδώ και πολλές δεκαετίες, άσχετο αν μας έλεγαν ψέματα γιατί δεν ήταν η ώρα ακόμα να βγούν τα κοιτάσματα. Αυτή η ώρα όμως ήρθε και κανείς πια δε λέει ότι δεν υπάρχει ο ορυκτός πλούτος. Όλοι σήμερα γνωρίζουμε πως η Γερμανία, με γνωστές εταιρίες που μοίραζαν εκατομμύρια στο πολιτικό σύστημα, αλλά και με ανθρώπους που πήραν τις θέσεις εξουσίας, μας έβαλε στο ευρώ. Το πως είναι γνωστό με τα περίφημα κόλπα του κ. Σημίτη με τις λεγόμενες αγορές. Ο σκοπός ήταν η υπερχρέωση ώστε στην ουσία μέσω του χρέους να βάλει χέρι στην Ελληνική ενέργεια. Μια Γερμανία με ενέργεια, αυτόματα μετατρέπεται σε υπερδύναμη. Το ερώτημα τώρα είναι απλό. Θα το επέτρεπαν αυτό Αμερικάνοι και Ρώσοι? Ένα άλλο ερώτημα, είναι αν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, θα μπορούσε να φτάσει στις αγορές με ευρώ. Αυτόματα θα κατέρρεε το δολάριο, όπως θα κατέρρεε και το ευρώ, αν κινούταν στις αγορές με δολάριο. Τι μπορεί να γίνει λοιπόν?