Αλέιδα Γκεβάρα: Η βαριά κληρονομιά του μεγάλου επαναστάτη

Η Αλέιδα Γκεβάρα όσο ζει έχει συνηθίσει να “μοιράζεται” τον πατέρα της. Παρόλο που δεν την ενδιαφέρει η εμπορική εκμετάλλευση του Τσε Γκεβάρα, η οικογένεια της κόρης του προσπαθεί να μειώσει τις “ατιμωτικές” χρήσεις της περίφημης φωτογραφίας που τράβηξε ο Αλμπέρτο Κόρντα το 1960. Αυτό βέβαια δεν είναι καθόλου εύκολο όταν πρόκειται για την φωτογραφία που έχει αναπαραχθεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη. Επιμέλεια: Νίκος Μίχος

“Δεν είναι εύκολο. Δεν θέλουμε να ελέγχουμε την φωτογραφία ή να βγάλουμε λεφτά από αυτή, αλλά μας είναι δύσκολο να την βλέπουμε να είναι υπό εκμετάλλευση”, δηλώνει η Αλέιδα Γκεβάρα, εξηγώντας ότι “κάποιοι ξέρουν περί τίνος πρόκειται, ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Πιστεύω ότι κατά κύριο λόγο χρησιμοποιούν την φωτογραφία για καλό σκοπό, σαν ένα σύμβολο αντίστασης”.


Για παράδειγμα η οικογένεια δεν κατάφερε να εμποδίσει την τύπωση της φωτογραφίας πάνω σε μαγιό μπικίνι, αλλά εμπόδισε την χρήση της σε μπουκάλι βότκας, ειδικά όταν ο Τσε ήταν φανατικός του τσαγιού.
Τον ερχόμενο μήνα θα είναι η 45η επέτειος της δολοφονίας του Ερνέστο “Τσε” Γκεβέρα, του ανθρώπου που συμβάλλοντας στην επιτυχία της Κουβανικής Επανάστασης έγινε παγκόσμιο σύμβολο, και η 50η επέτειος από την έναρξη του εμπορικού και ταξιδιωτικού εμπάργκο στην χώρα από τις ΗΠΑ.
Παρόλο που η υποανάπτυκτη Κούβα προσφέρει άψογη εκπαίδευση και υγεία για όλους, παραμένει μια χώρα που τιμωρεί τους αντιφρονούντες, όπως με το να φυλακίζει δημοσιογράφους και αντικυβερνητικούς ακτιβιστές. Ακόμη και παρά την μαζική απελευθέρωση αντιφρονούντων το 2011, η Διεθνής Αμνηστία τονίζει ότι “οι κουβανικές αρχές δεν δείχνουν καμία ανοχή στην όποια κριτική προς τις κυβερνητικές πολιτικές που προέρχεται από μηχανισμούς που δεν ελέγχει το κράτος”. Καμία οργάνωση πολιτικών ή ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν μπορεί να αποκτήσει νομικό καθεστώς στην Κούβα.
Η παιδίατρος Γκεβάρα βρίσκεται στην Βρετανία αυτή την περίοδο γιατί το ημερολόγιο περιλαμβάνει και ακόμη μια επέτειο. Την πάροδο 14 ετών από την σύλληψη των “πέντε του Μαϊάμι” (κατάσκοποι που είχαν διεισδύσει σε αντι-Καστρικές ομάδες που δρούσαν από την Φλόριντα) από το αμερικανικό κράτος. “Δεν είναι πολιτική η στάση μου. Απλά με ενοχλεί η αδικία”, σχολιάζει η Αλέιδα που θα ηγηθεί μιας πορείας στο Λονδίνο μέχρι την αμερικανική πρεσβεία.
Η Αλέιδα ήταν επτά χρονών όταν σκοτώθηκε στην Βολιβία ο Τσέ και έμαθε για τον πατέρα της μέσα από τα ημερολόγιά του, από τη μητέρα της και τις αναμνήσεις άλλων, μεταξύ των οποίων και του ενός ανθρώπου που αποκαλεί “θείο”, τον Φιντέλ Κάστρο. “Ο Φιντέλ μου έχει πει πολλές όμορφες ιστορίες για τον πατέρα μου, αλλά δεν μπορώ να τον ρωτήσω πολλά γιατί συγκινείται εύκολα με αυτό το θέμα”, δηλώνει.
“Εάν ο Τσέ δεν είχε πεθάνει στην Βολιβία, θα είχε πεθάνει στην Αργεντινή προσπαθώντας να αλλάξει εκεί τα πράγματα. Ίσως να ήταν μια διαφορετική ήπειρος σήμερα. Η μητέρα μου λέει ότι εάν ο πατέρας μου ζούσε όλα θα ήταν πολύ καλύτερα για τους ανθρώπους”, σημειώνει η γιατρός Γκεβάρα.

Το χάσμα, που δημιουργήθηκε μεταξύ ΗΠΑ και Κούβας όταν ο Τσέ με τον Κάστρο έριξαν το καθεστώς του Μπατίστα, βαθαίνει από Πρόεδρο σε Πρόεδρο. Ο Μπαράκ Ομπάμα, ο Αμερικανός Πρόεδρος, είχε υποσχεθεί ότι θα διευθετούσε το κουβανικό ζήτημα, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει κάτι. “Είχαμε περισσότερες ελπίδες, αλλά είμαστε δυσαρεστημένοι με τον Ομπάμα”, σχολιάζει η Αλέιδα Γκεβάρα.
Μια επανάσταση, σύμφωνα με την ίδια, δεν είναι απίθανη στην Λατινική Αμερική, καθώς το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών μεγαλώνει εξαιτίας του αμερικανικού εκβιομηχανισμού, μιας αιτίας με την οποία συμφωνούσε και ο Τσε. “Η οικονομική κρίση είναι πιο επικίνδυνη πλέον για την Λατινική Αμερική. Δεν πρόκειται πλέον για το πετρέλαιο. Τώρα οι ΗΠΑ θέλουν και το νερό. Η Βραζιλία καταστρέφει τα δάση της για να βρει σίδερο ενώ το Μεξικό είναι η χωματερή της περιοχής. Αυτή την φορά καταστρέφεται η γη”, σχολιάζει η Αλέιδα Γκεβάρα.
“Είμαι οργισμένη που μεγάλωσα χωρίς πατέρα, αλλά η μητέρα μου μου έλεγε να τον αγαπώ για αυτό που ήταν. Ο πατέρας μου πέθανε υπερασπιζόμενος τις ιδέες του. Μέχρι την τελευταία στιγμή έμεινε πιστός. Αυτό το θαυμάζω”, δηλώνει η γιατρός Γκεβάρα.
Η ζωή των παιδιών του Τσέ δεν ήταν εύκολη. Οι συμμαθητές τους δεν ήξεραν ποιοί είναι. “Αυτό άλλαξε όταν βγήκα στην κουβανική τηλεόραση το 1996”, δηλώνει η Αλέιδα. “Δεν πρέπει να είμαστε σιωπηλοί πια. Η αδικία πλέον είναι άγρια”.
Πηγή: Γκάρντιαν