Καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο δεν διατίθεται

Σύμφωνα με όσα ζούμε και αντιλαμβανόμαστε, αλλά και σύμφωνα με ισχυρές όσο και ψύχραιμες θεωρητικές αναλύσεις, η αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης από τις κυρίαρχες οικονομικές δυνάμεις του καπιταλισμού εγγράφεται σε μονόδρομο: κατεδάφιση κάθε υπολλείματος κοινωνικού κράτους και ιδιωτικοποίηση των πάντων προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος για επενδύσεις. Καταστροφή των εργασιακών σχέσεων, εξοντωτικές μειώσεις μισθών και γενικευμένη ανεργία προκειμένου να είναι αποδοτικές οι επενδύσεις αυτές. Tον μονόδρομο στηρίζουν χωρίς ταλαντεύσεις οι πολιτικές δυνάμεις του κεφαλαίου, δηλαδή οι κυβερνήσεις όλων των χωρών της Ευρώπης.

Ο μονόδρομος οδηγεί αναπόδραστα σε κοινωνικές εκρήξεις, και μάλιστα μείζονες, γιατί, εκτός των άλλων, διαλύει τις μεσαίες τάξεις και άρα στερεί από τις πολιτικές δυνάμεις του κεφαλαίου τα παραδοσιακά στηρίγματα. Οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων είναι μικρές. Αποσκοπούν στο να αναβάλουν όπου μπορούν την κοινωνική έκρηξη -μπας και κάποιος από μηχανής θεός δεήσει να φέρει καλύτερες μέρες- και κυρίως στο να αποτρέψουν τη συνακόλουθη κατάρρευση του αντίστοιχου πολιτικού συστήματος.
Συνάγεται ότι δεν διατίθεται σήμερα η προοπτική ενός «καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο», όπως αντιμετώπιζαν την προηγούμενη της κρίσης κατάσταση, εν επιγνώσει ή ανεπίγνωστα, πλατιά στρώματα των μεσαίων τάξεων και οι πολιτικοί τους εκφραστές.
Αν ισχύουν τα παραπάνω, τότε το αίτημα του σοσιαλισμού τίθεται εκ των πραγμάτων στην ημερήσια διάταξη. Στην ημερήσια διάταξη της στρατηγικής της Αριστεράς. Στην ημερήσια διάταξη της στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ.
Μεγάλη κουβέντα. Γιατί ο όρος έχει συκοφαντηθεί. Και έχει συκοφαντηθεί γιατί η πολιτική που ξεδιπλώθηκε στο όνομα του σοσιαλισμού, είτε από την πλευρά των πολιτικών δυνάμεων που κατάγονται από τη Βʼ Διεθνή, είτε από την πλευρά των πολιτικών δυνάμεων που κατάγονται από τη Γʼ Διεθνή, έχει αποτύχει πλήρως. Μολονότι οι λόγοι της αποτυχίας διαφέρουν σημαντικά εδώ ή εκεί, η αποτυχία ως τέτοια είναι αναντίρρητη. Και επιβάλλει τους δικούς της σκληρούς όρους.
Το να θέσουμε ρητά την προοπτική του σοσιαλισμού σημαίνει, εκτός πολλών άλλων, το να αναμετρηθούμε συγκεκριμένα με τους παράγοντες αυτής της αποτυχίας. Στο επίπεδο της κοινωνικής κίνησης, της παραγωγικής και οικονομικής συγκρότησης, της δομής του κράτους και της δημοκρατίας. Στο επίπεδο των κοινωνικών κινημάτων, των στόχων και της οργάνωσής τους. Στο επίπεδο των αξιών που οφείλουν να διέπουν την πρακτική μας και να αναδεικνύονται από εκείνη. Στο επίπεδο της πολιτικής μας. Με μέτωπο απέναντι τόσο στον καιροσκοπισμό που περιορίζεται στο εφικτό όσο και στον βολονταρισμό που αγνοεί το εφικτό, δηλαδή πραγματικές δυνατότητες και πραγματικούς συσχετισμούς. Οφείλουμε να θέσουμε τη στρατηγική του σοσιαλισμού με όρους επαρκείς για τον 21ο αιώνα. Με όρους επαρκείς για την κλίμακα τουλάχιστον της Ευρώπης. Και όλα αυτά, ανάμεσα σε πολλά άλλα, οφείλουμε να τα ξεκινήσουμε κυριολεκτικά σήμερα. Σήμερα. Εν όψει της συνδιάσκεψης του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ.
* Ο Αριστείδης Μπαλτάς είναι πανεπιστημιακός, μέλος της Π.Γ. του ΣΥΝ