Το «τέλος χρόνου» για την Ευρωζώνη πλησιάζει

«Προσεχώς: Εν αναμονή των εξελίξεων του Σεπτεμβρίου». Αυτή θα μπορούσε να είναι μια... κινηματογραφική περιγραφή των τεκταινομένων στην Ευρωζώνη ενόψει των κρίσιμων συναντήσεων που αναμένονται για τον πρώτο μήνα του φθινοπώρου και οι οποίες εν πολλοίς θα κρίνουν το μέλλον του ευρώ. Και μπορεί οι καλοκαιρινές επαναλήψεις ταινιών να είναι ευχάριστες, δεν ισχύει όμως το ίδιο για την Ευρωζώνη.

Για «σημάδια ψυχολογικής διάλυσης της Ευρώπης» μίλησε ο Μόντι

Το μόνιμο και επαναλαμβανόμενο πρόβλημα με τους σημερινούς ιθύνοντες της Ευρωζώνης είναι η ψευδαίσθησή τους ότι «υπάρχει χρόνος» -κάτι που δεν ισχύει και τούτο είναι σαφές εδώ και πολλούς μήνες, καθώς το... «πλεκτό» ξηλώνεται καθημερινά, μέχρι του σημείου μάλιστα να απειλείται ακόμα και το περιβόητο τριπλό Α της γερμανικής οικονομίας.

Ήδη τα μαντάτα και για την πρώτη οικονομία της Ευρωζώνης δεν είναι θετικά και δείχνουν ότι και αυτή με τη σειρά της επηρεάζεται από την κρίση. Συγκεκριμένα, σε ανακοίνωση του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, πριν από τη δημοσιοποίηση των στοιχείων για το ΑΕΠ του δεύτερου τριμήνου την ερχόμενη εβδομάδα, αναφέρεται ότι «μετά την ισχυρή ανάπτυξη του πρώτου τριμήνου, το momentum έχει αποδυναμωθεί αισθητά λόγω της επιβράδυνσης του διεθνούς περιβάλλοντος». «Ως εκ τούτου οι προοπτικές για τη γερμανική οικονομία είναι επιφυλακτικές και φέρουν σημαντικούς κινδύνους»... Όταν δε αυτά διατυπώνεται από έγκριτα χείλη, αντιλαμβάνεται κανείς και το μέγεθος του προβλήματος.
Κλασικό παράδειγμα «πίσω - μπρος» ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, ο οποίος (για να μην έλθει σε μετωπική σύγκρουση με το Βερολίνο άραγε;), ενώ είχε προετοιμάσει την κοινή γνώμη για δραστικές αποφάσεις την περασμένη εβδομάδα, τελικά στις δηλώσεις του αναφέρθηκε σε... μελλοντικό ενδεχόμενο η ΕΚΤ να αγοράσει κρατικά ομόλογα χωρών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες (όπως η Ισπανία και η Ιταλία), ενώ την ίδια στιγμή οι αποφάσεις της τελευταίας συνόδου κορυφής για άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών των δύο χειμαζόμενων χωρών δεν έχουν υλοποιηθεί στέλνοντας το κόστος δανεισμού τους από τις αγορές στα... ύψη.

Ιταλία: «Πωλούνται» όπως είναι επιπλωμένα μέγαρα και κάστρα...
Την κρισιμότητα των στιγμών αποτύπωσε σε συνέντευξή του στο περιοδικό "Σπίγκελ" και ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι, ο οποίος δεν δίστασε να κάνει λόγο για «σημάδια ψυχολογικής διάλυσης της Ευρώπης». «Αν το ευρώ γίνει παράγοντας προώθησης της διάλυσης της Ευρώπης, τότε καταστρέφονται τα θεμέλια του ευρωπαϊκού προγράμματος. Γι' αυτό και οι ηγέτες των χωρών έχουν υπέρτατο καθήκον να εξηγήσουν στους λαούς τους την πραγματική κατάσταση στην Ευρώπη και να μην παραδίδονται σε παλιές προκαταλήψεις».
Ο ίδιος ωστόσο στο εσωτερικό της χώρας του επιδίδεται σε... κλασικές συνταγές, όπως αυτή της πώλησης (ξεπουλήματος;) δημόσιας περιουσίας και των συνεχιζόμενων (αδιέξοδων) πακέτων λιτότητας.
Την προηγούμενη εβδομάδα λοιπόν μπήκε πωλητήριο σε 350 μέγαρα, κάστρα, πρώην φυλακές και αποθήκες. Μεταξύ τους το μέγαρο Palazzo Diedo στο Μεγάλο Κανάλι της Βενετίας (19 εκατ. ευρώ), το μέγαρο Bolis Gualdo που βρίσκεται σε κεντρική οδό του Μιλάνου (31 εκατομμύρια) και το κάστρο Ορσίνι, που χτίστηκε τον 13ο αιώνα και βρίσκεται στο Σοριάνο Σουλ Τσιμίνο της κεντρικής Ιταλίας...
Πάντως την Τρίτη ο Ιταλός πρωθυπουργός πέρασε από τη Βουλή, πριν αυτή κλείσει για τις καλοκαιρινές διακοπές, συμπληρωματικό πακέτο λιτότητας, ύψους 4,5 εκατ. ευρώ, που αφορούν περικοπές δημοσίων δαπανών στην υγεία και τη δημόσια διοίκηση. Συνολικά τα μέτρα λιτότητας αποσκοπούν στην εξοικονόμηση 10,9 δισεκατομμυρίων το 2013 και 11,7 δισεκατομμυρίων το 2014.
Στο μεταξύ, ενώ ακόμη και οίκοι αξιολόγησης όπως ο Fitch εκφράζουν δημόσια σκεπτικισμό για το κατά πόσον το ευρωπαϊκό σχέδιο βοήθειας προς τις ισπανικές τράπεζες, ύψους το πολύ 100 δισ. ευρώ, αρκεί για την εξυγίανση του τραπεζικού τομέα, "λόγω των σκληρών συνθηκών στην οικονομία και την αγορά" στη χώρα, αυξάνονται οι υπέρμαχοι των ευρωομολόγων (που παλαιότερα θεωρούνταν «ταμπού» και σήμερα, με μεγάλη καθυστέρηση, γίνονται αποδεκτά).
Την αρχή έκαναν στις αρχές της εβδομάδας οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες διά στόματος του επικεφαλής του Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, που δήλωσε στην εφημερίδα "Berliner Zeitung" ότι το κόμμα του είναι πρόθυμο να αλλάξει στάση όσον αφορά την έκδοση ευρωομολόγων. Μάλιστα υποστήριξε ότι η πολιτική που εφαρμόζει η Γερμανίδα καγκελάριος έχει αποτύχει και ότι το SPD είναι πρόθυμο να δεχτεί την αμοιβαιοποίηση του δημόσιου χρέους της Ευρωζώνης, εφόσον υπάρξει αυστηρότερος έλεγχος στους προϋπολογισμούς των κρατών - μελών.
Τη σκυτάλη πήρε ο παλαίμαχος πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ, που συμφώνησε με τους Σοσιαλδημοκράτες, υπενθυμίζοντας πάντως ότι η αποδοχή της Ελλάδος στο ευρώ υπήρξε μέγα σφάλμα, αλλά πρέπει να στηριχτεί η παραμονή της. Ο Γερμανός σοσιαλιστής ηγέτης τόνισε με νόημα ότι η Γερμανία δεν μπορεί να κερδίσει την ηγεμονία στην Ευρώπη λόγω του Χίτλερ και του Άουσβιτς.

Και ο Φέρχοφστατ υπέρ των ευρωομολόγων...
Την Παρασκευή ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων στο Ευρωκοινοβούλιο, Γκι Φέρχοφστατ, δήλωνε, μιλώντας στην "Ντόιτσε Βέλε", ότι θεωρεί την έκδοση ευρωομολόγων ως μοναδικό τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης στην Ευρωζώνη. «Κάθε ένας, ο οποίος αναλύει λογικά τα γεγονότα, βλέπει ότι η ευρωκρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με μία πραγματική οικονομική, δημοσιονομική και πολιτική ένωση και αυτό συμπεριλαμβάνει και τα κοινά ομόλογα» τόνισε χαρακτηρίζοντας «μέγα λάθος» την άρνηση της Γερμανίας απέναντί τους.
Να σημειωθεί πάντως ότι ο Φέρχοφστατ τάχθηκε κατά του ενδεχομένου αγοράς εκ μέρους της ΕΚΤ ομολόγων υπερχρεωμένων χωρών αντιπροτείνοντας τη δημιουργία ενός κοινού ταμείου μέσω του οποίου θα γίνεται εξόφληση του χρέους που υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ της κάθε χώρας.
Με τούτα και με κείνα, με προτάσεις και αντιπροτάσεις, άνευ χειροπιαστού αποτελέσματος, προχωρούν τα πράγματα στην Ευρωζώνη προς τη γερμανικής εμπνεύσεως κατεύθυνση της δημοσιονομικής λιτότητας. Ήδη δέκα χώρες -η Ιταλία, η Αυστρία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Ιρλανδία, η Δανία, η Ρουμανία, η Σλοβενία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα- έχουν επικυρώσει το δημοσιονομικό σύμφωνο του «χρυσού κανόνα», των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών δηλαδή, ενώ ο αριθμός που χρειάζεται για την εφαρμογή του είναι 12 χώρες επί συνόλου 17.
Στη Γαλλία το Συνταγματικό Συμβούλιο έδωσε, την Πέμπτη το βράδυ, το «πράσινο φως» για την υιοθέτηση της ευρωπαϊκής δημοσιονομικής συνθήκης χωρίς μεταρρύθμιση του Συντάγματος, με την έκδοση οργανικού νόμου που θα υιοθετεί τη συνθήκη.

Θα κάνει την έκπληξη το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο;
Εν μέσω όλων αυτών εκκρεμεί, τον Σεπτέμβριο, η απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο θα εξετάσει έξι προσφυγές με στόχο το μπλοκάρισμα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) και του δημοσιονομικού συμφώνου. Οι προσφυγές αυτές προέρχονται από την Αριστερά, από έναν δεξιό χριστιανοκοινωνιστή βουλευτή της Βαυαρίας, από την οργάνωση «Περισσότερη Δημοκρατία», που συγκέντρωσε 12.000 υπογραφές, από την πρώην υπουργό Δικαιοσύνης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, τη Χέρτα Ντάουμπλερ Γκμέλιν και μια ομάδα νομομαθών και οικονομολόγων που αντιτίθενται εδώ και χρόνια στο ευρώ.
Η Ντι Λίνκε (Η Αριστερά) υποστηρίζει ότι το δημοσιονομικό σύμφωνο παραβιάζει τη δημοσιονομική κυριαρχία και τις εξουσίες του Κοινοβουλίου δίνοντας στην Κομισιόν δικαίωμα ελέγχου των εθνικών προϋπολογισμών. Το επιχείρημα κάθε άλλο παρά έωλο είναι γιατί το Δικαστήριο που εδρεύει στην Καρλσρούη παραδοσιακά τείνει ευήκοον ους στα δικαιώματα της Βουλής και μπορεί να κάνει δεκτή την ένσταση...
Από την άλλη οι υπόλοιποι προσφεύγοντες θεωρούν ότι η Βουλή υπερέβη τις αρμοδιότητές της εγκρίνοντας τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ο οποίος, υποστηρίζουν, μπορεί να καταστήσει τη Γερμανία άνευ όρων υπεύθυνη. Ισχυρίζονται ότι το δημοσιονομικό σύμφωνο δεν έχει χρονικά όρια και ότι είναι νομικά μη αναστρέψιμο.
Οι πιθανότητες αρνητικής απόφασης του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου είναι ελάχιστες και, τυπικά, μια τέτοια απόφαση δεν θα είχε αντίκτυπο στη λειτουργία του ESM. Ωστόσο, μια απόφαση που θα δικαίωνε τους προσφεύγοντες θα προκαλούσε πολιτικό σεισμό, με σοβαρές συνέπειες για την καγκελάριο Μέρκελ αλλά και για την ίδια την Ευρωζώνη. Με άλλα λόγια θα ήταν ένα ηλεκτροσόκ...