Μια ομιλία στη Βουλή επί των προγραμματικών δηλώσεων (που δεν πρόκανε να εκφωνηθεί)

Μετά την ελπίδα
είναι το χωρίς ελπίδα.
Τι βουλόμαστε;
Κ. Καλαπανίδας, Εφτά μικρά ποιήματα

Ζούμε και βιώνουμε έντονα τη σκοτεινή και τραγική πλευρά της κοινωνίας των κινδύνων και της κοινωνίας των αποκλεισμών. Σκοτεινή γιατί τιμωρεί τους ήδη αδικημένους και συχνά αναζητεί νέους αποδιοπομπαίους.
Τραγική γιατί σε πολλούς ανθρώπους παίρνει τα χαρακτηριστικά της μόνιμης κακιάς μοίρας, του αναπόφευκτου πεπρωμένου.
Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνούμε ότι άλλοι προκαλούν τους κινδύνους και τους αποκλεισμούς κι άλλοι τους υφίστανται. Κι επίσης, ότι δεν είναι δημοκρατικά και ισότιμα κατανεμημένοι αυτοί οι κίνδυνοι.
Η κοινωνία του αφόρητου κινδύνου, της μόνιμης απειλής, της διαρκούς ανασφάλειας θέτει σε αμφισβήτηση την ίδια τη Δημοκρατία και τραυματίζει τα δικαιώματα του ανθρώπου.

Αντίρροπη δύναμη στις ανασφάλειες που προκαλούν οι κίνδυνοι είναι η γενικευμένη εμπιστοσύνη των πολιτών στο πολιτικό σύστημα και στην κοινωνική διάσταση του συν-ανήκειν.
Η κρίση που περνάμε αναδεικνύει από τη μια την αναντιστοιχία πολιτικών θεσμών και εμπιστοσύνης των πολιτών κι από την άλλη την ανυπαρξία σταθερών κανόνων διαχείρισης και διακυβέρνησης.
Η κυβέρνηση εθνικής ανάγκης που συγκρότησαν τα τρία κόμματα δεν έχει μόνο ως καθήκον να ανορθώσει την οικονομία (σαν να ήταν απλώς ένας επιδιαιτητής επιβράβευσης γενικευμένου οικονομισμού) αλλά οφείλει ταυτόχρονα να πείσει τον λαό ότι υπάρχουν κοινά οράματα, ότι το μέλλον ανήκει σε όλους.
Επειδή ζήσαμε έντονα την περίοδο που η κοινωνία αρνιόταν -και δικαιολογημένα- αυτούς που την αρνήθηκαν ή την ξέχασαν, αυτή η κυβέρνηση και τα κόμματα που τη στηρίζουν οφείλουν μαζί με τις διαρθρωτικές αλλαγές στο κράτος και στην οικονομία να κατοχυρώσουν ένα κοινωνικό κεκτημένο που θα αφορά στο "τι είναι δίκαιο, τι είναι ισότητα, τι είναι κοινωνική δικαιοσύνη" και τελικά ποιο είναι το αξιοπρεπώς ζειν του Έλληνα στον 21ο αιώνα.
Ισχυρή Ελλάδα χωρίς ευτυχισμένους και αισιόδοξους Έλληνες δεν νοείται.
Θετικές λοιπόν ελευθερίες που θα υπερβαίνουν τον φιλελευθερισμό και αμυντικές θωρακίσεις των κοινωνικών δικαιωμάτων πρέπει να είναι το πλαίσιο δράσης.
Στη βία, την εγκληματικότητα, τη διαφθορά, την ανομία, την ατιμωρησία, θ' απαντήσουμε με ισχυρό κράτος δικαίου, με σταθερούς κανόνες νέου κοινωνικού συμβολαίου, με θεσμική συνευθύνη της Βουλής στην άρση των ανισοτήτων και των αδικιών.
Ως υπεύθυνο της κρίσης δεν πρέπει να καταγγείλουμε και να τιμωρήσουμε τη Δημοκρατία, αλλά τους επίορκους και ανίκανους αξιωματούχους.
Η ΔΗΜ.ΑΡ. έχει αποδείξει στον ένα χρόνο λειτουργίας της και την προσήλωσή της στις αξίες της κοινωνικής και της Δημοκρατικής Σοσιαλιστικής Αριστεράς και τον σεβασμό της στους δημοκρατικούς θεσμούς και στο δημόσιο συμφέρον. Είναι μια υπεύθυνη και ήρεμη δύναμη.
Την ίδια ευθύνη θα έδειχνε η ΔΗΜ.ΑΡ. και στην περίπτωση που ο ελληνικός λαός μας έδινε τη δυνατότητα να κυβερνήσουμε μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Επειδή δεν έχει κανένα νόημα η διάκριση των κομμάτων σε κόμματα-εισαγγελείς και κόμματα-κατηγορούμενους και επειδή ο μόνος τιμωρός είναι ο λαός, πρέπει σ' αυτή την ιστορικά και πολιτικά προσδιορισμένη φάση να υπερβούμε όλοι τον εαυτό μας για να ξαναπιστέψουν οι Έλληνες στην Ελλάδα.

* Ο Γιάννης Πανούσης είναι Καθηγητής και  βουλευτής Α' Αθήνας της ΔΗΜ.ΑΡ.