Γυρίστε την κρίση της ευρωζώνης με ωτοστόπ, του Χορστ Εβερς

Στο μυθιστόρημα του Ντάγκλας 'Ανταμς (Douglas Adams) «γυρίστε το γαλαξία με ωτοστόπ», η Γη είναι ένα είδος γιγάντιου υπολογιστή κατασκευασμένου από μια ανώτερη νοημοσύνη για να απαντήσει στα αιώνια ερωτήματα σχετικά με τη ζωή, το σύμπαν και τα πάντα. Αυτή η ανώτερη εξωγήινη μορφή ζωής υποβάλλει ακατάπαυστα το ανθρώπινο είδος σε απαιτητικές και πολύπλοκες δοκιμασίες, ώστε να διαπιστώσει τις ικανότητές του και το επίπεδο ανάπτυξής του.

Αν η υπόθεση εργασίας του Ντάγκλας 'Ανταμς ήταν ορθή και τα πάντα γίνονται για να διαπιστωθεί η βαθύτερη ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, τότε ο τρόπος που έχουμε διευθετήσει την κρίση της ευρωζώνης πιθανότατα θα μας υποβίβαζε κατά πολλές-πολλές κατηγορίες στην γαλαξιακή κατάταξη του δείκτη νοημοσύνης.

Εδώ και πολλούς μήνες η ευρωζώνη ακολουθεί ξανά και ξανά την ίδια πορεία, μόνο που κάθε φορά το κάνει με αυξανόμενη ταχύτητα και μεγαλύτερο πανικό:.

• Βήμα 1: Τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης αποφασίζουν πως τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι τούδε είναι εντελώς ανεπαρκή, η ζήτηση για ρευστότητα πολύ μεγαλύτερη του αναμενομένου και η κατάσταση πολύ κρισιμότερη από ό,τι πιστευόταν. Πράγμα που μαςοδηγεί στο...
• Βήμα 2: Πρέπει να συγκληθεί μια σύνοδος στην οποία χρειάζεται οπωσδήποτε να βρεθεί μια λύση και να παρθούν οριστικές αποφάσεις! Διατυμπανίζεται η σοβαρότητα της κατάστασης: δεν θα υπάρξουν άλλες ευκαιρίες· οφείλουν να καταρριφθούν όλα τα διανοητικά ταμπού· και -προς μεγάλη ευτυχία των μίντια- οι ηγέτες μάς διαβεβαιώνουν πως μιλάνε την γλώσσα της ωμής αλήθειας. Ως εκ τούτου, αναπόφευκτα ακολουθεί το...
• Βήμα 3: Απαιτούνται μέτρα αυστηρής λιτότητας -αιματηρές περικοπές και δραστικά προγράμματα-  που θα τιθασεύσουν τα ελλείμματα και θα εγγυώνται την αποπληρωμή των χρεών. Σιγά-σιγά οδηγούμεθα στο...
• Βήμα 4: Η πιο «σκληρή» γραμμή απορρίπτεται ενώ εξαίρεται η πολιτική βούληση να ληφθούν σκληρά και αντιδημοφιλή μέτρα: κανείς πλέον δε θα ζει πέραν των δυνατοτήτων του. Οι χρηματαγορές βγάζουν στεναγμό ανακούφισης, τα υπερχρεωμένα κράτη νιώθουν ταπεινωμένα και πως τα τραβάνε από τη μύτη, αλλά το καταπίνουν κι αυτό, πράγμα που οι πάντες εκτιμούν ως ιστορική επιτυχία και πραγματικό σταθμό. Πολύ σύντομα όμωςακολουθεί το...
• Βήμα 5: Οι οικονομολόγοι ανησυχούν πως οι δραστικές περικοπές θα πλήξουν την πραγματική οικονομία. Οι οικονομίες της ευρωζώνης θα δεινοπαθήσουν και κινδυνεύουν να καταρρεύσουν όλως διόλου. Οι οικονομολόγοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την απειλή της ύφεσης, κι έτσι φτάνουμε στο...
• Βήμα 6: Περιέργως, οι οίκοι αξιολόγησης ασπάζονται τις ίδιες ανησυχίες. Παρά τα αυστηρά μέτρα λιτότητας, δε νιώθουν ασφάλεια για το πού οδεύουν τα πράγματα, που εδώ που τα λέμε, κύριοι, δε μοιάζει να πηγαίνουν καθόλου καλά και είναι τραγικό αλλά είναι υποχρεωμένες να επανεκτιμήσουν προς τα κάτω τη δανειοληπτική ικανότητα πλείστων όσων κρατών-μελών και τραπεζών της ευρωζώνης, με αποτέλεσμα το...
• Βήμα 7: Λόγω των απαισιόδοξων αυτών εκτιμήσεων, το κόστος δανεισμού αυξάνει απότομα. Η εμπιστοσύνη στην ευρωζώνη, ιδίως στις υπερχρεωμένες χώρες, παίρνει την κατιούσα. Πολλές τράπεζες αντιμετωπίζουν το φάσμα της χρεοκοπίας. Σταδιακά εμπεδώνεται η αίσθηση πως τα μέτρα που λήφθηκαν ήταν εντελώς ανεπαρκή, η ζήτηση για ρευστότητα πολύ μεγαλύτερη του αναμενομένου και η κατάσταση πολύ κρισιμότερη από ό,τι πιστευόταν, πράγμα που μας επαναφέρει στο Βήμα 1 και από εκεί ακολουθεί το...
• Βήμα 2: Πρέπει να συγκληθεί μια σύνοδος...

Είναι δύσκολο να ξέρει κανείς αν στο σημείο αυτό η ανώτερη νοημοσύνη που μας έχει υποβάλει στο τεστ διασκεδάζει ή έχει πάθει κατάθλιψη. Πιθανότατα χαζεύει αμήχανα, καθώς το ανθρώπινο είδος, ιδίως η ποικιλία του της ευρωζώνης, τρέχει σαν το χάμστερ στη ρόδα, μένοντας πάντοτε στο ίδιο σημείο. Τελευταία η ρόδα πάει όλο και γρηγορότερα και η ένταση αυξάνει, αλλά κατά τα άλλα τα πειραματόζωα συμπεριφέρονται σύμφωνα με τα ίδια πάντοτε, απαράλλακτα αντανακλαστικά.
Μπορεί πάλι η ανώτερη νοημοσύνη να έχει βαρεθεί σε τέτοιο βαθμό που επιδεινώνει τις συνθήκες του πειράματος. Έτσι ανεβάζει τον πήχη για δύο από τα πειραματόζωα, βάζοντας στο μεν πρώτο να περάσει αμφίρροπες εκλογές, στο δε δεύτερο ένα σκάνδαλο που εξουδετερώνει έναν διακοσμητικό πρόεδρο και τον αντικαθιστά με έναν πολύ πιο απρόβλεπτο διάδοχο.
Πιθανότατα σύντομα να υπάρξουν ακόμα πιο ριζοσπαστικές και επεξεργασμένες προτάσεις για την υπέρβαση της κρίσης. Μπορεί π.χ. να προταθεί στην Ελλάδα να πουλήσει τη θέση της στους τελικούς του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος στην Κίνα. 'Αλλοι Ευρωπαίοι ιθύνοντες μάλιστα μπορεί να ενθαρρύνουν τη Βρετανία, επί παραδείγματι, να πουληθεί στην Κίνα.
Αναμφίβολα, πολλοί θέλουν να βοηθήσουν την Ελλάδα. Αρκεί φυσικά οι Έλληνες να προχωρήσουν σε χειρονομίες καλής θελήσεως: να ξεπουλήσουν π.χ. ολόκληρη τη χώρα τους, ολόκληρη την εργατική τους δύναμη, ολόκληρη την οικονομία τους τέλος πάντων στους δανειστές τους, ως τη συντέλεια του κόσμου. Ή μπορεί η Ευρώπη να κατασκευάσει έναν ολοδικό της οίκο αξιολόγησης -ή έναν οίκο αξιολόγησης των οίκων αξιολόγησης.
Στο βιβλίο του Ντάγκλας 'Ανταμς η ερώτηση για η ζωή, το σύμπαν και τα πάντα δεν απαντιέται. Αντιθέτως, ο υπερ-υπολογιστής που είναι η Γη κατεδαφίζεται για να περάσει μια γαλαξιακή λεωφόρος. Αν και αυτό το μέτρο είναι πιθανότατα υπερβολικό όσον αφορά την επίλυση της κρίσης του ευρώ.
Ο Horst Evers είναι συγγραφέας