Του ΕΥΤΥΧΗ ΜΠΙΤΣΑΚΗ*
Έγιναν και οι εκλογές! Αυτή τη στιγμή (Τετάρτη πρωί) φαίνεται ότι θα έχουμε τρικέφαλη μνημονιακή - υποτελειακή κυβέρνηση. Η αστική τάξη μας (κομπραδόρικη, υποτελειακή, εχθρά του λαού) ενώνεται στις κρίσιμες στιγμές (1944, εμφύλιος, χούντα, 1974).
Σήμερα: στρατηγική επιλογή η Δεξιά, με κομπάρσους το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜ.ΑΡ.
Και η Αριστερά; Από τότε που υπάρχει δίνει μάχες. Και η δική μας; Έχει ένα ταλέντο: να κερδίζει μάχες και να χάνει τον πόλεμο. Γιατί; Επειδή, για λόγους που δεν μπορώ να αναλύσω εδώ, δεν μπόρεσε, στις κρίσιμες ιστορικές στιγμές, να συνδυάσει την ευλύγιστη τακτική με την ανένδοτη προσήλωση στον στρατηγικό στόχο (βλ. σχετικά τα βιβλία μου «Ρήξη ή ενσωμάτωση» και «Γονίδια του μέλλοντος»).
Λοιπόν σήμερα: Έχουμε οικονομική, πολιτική κρίση, κρίση εξουσίας, κρίση πολιτισμική, αλλά δεν έχουμε επαναστατική κατάσταση. Αντίθετα: Έχουμε συσπείρωση της αντεθνικής Δεξιάς, άνοδο του αντιδραστικού εθνικισμού και των δολοφονικών συμμοριών του νεοναζισμού. Η αστική μας τάξη τα έχει καταφέρει (επί του παρόντος).
Και η πολυδιασπασμένη Αριστερά; Όταν καίγεται το σπίτι σου, δεν σκέφτεσαι γιατί καίγεται. Προσπαθείς να το σβήσεις. Λοιπόν; Λοιπόν η Αριστερά μας θα έπρεπε να είχε προσδιορίσει, συγκεκριμένα, επιστημονικά, τους άμεσους, τους μεσοπρόθεσμους και τον στρατηγικό της στόχο: τον σοσιαλισμό. Πώς έδωσε όμως τη σημερινή μάχη, σε μια στιγμή που θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση; Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Το ΚΚΕ δεν έχει στρατηγική: οι έννοιες λαϊκή οικονομία και λαϊκή εξουσία είναι ασαφείς ψευδοέννοιες. Με στόχο, λοιπόν, όχι τον σοσιαλισμό αλλά αυτό το νεφέλωμα, το ΚΚΕ, συμμαχώντας μόνο με τα μέλη και τους οπαδούς του κόμματος, προχωρεί μόνο και αμόλυντο, βλέποντας μόνο εχθρούς και επαναλαμβάνοντας, χωρίς να κουράζεται, ότι τίποτα δεν θα γίνει «υπέρ του λαού», του οποίου είναι αποκλειστικός καθοδηγητής, κριτής και εντολέας.
Τι έλεγε όμως ο Μαρξ; Και τι λέει ο Λένιν; Ένα μόνο απόσπασμα: «Μόνο με την πρωτοπορία δεν μπορούμε να νικήσουμε. Δεν θα ήταν απλώς ανοησία αλλά έγκλημα να ρίξουμε μόνη την πρωτοπορία στην αποφασιστική μάχη, προτού όλη η τάξη, προτού οι πλατιές μάζες να έχουν πάρει θέση, ή ανοιχτής υποστήριξης ή ευμενούς ουδετερότητας απέναντί της». (Λένιν, «Άπαντα», «Σύγχρονη Εποχή», τ. 41, σ. 68).
Ο Μαρξ πρότεινε στους οπαδούς του να στηρίξουν τους Εργατικούς εναντίον των Τόρηδων (και ταυτόχρονα να ετοιμάζουν το σχοινί για να τους κρεμάσουν) και ο Λένιν πρότεινε συνεργασία με τους ρεφορμιστές. Ήταν, λοιπόν, αμφότεροι οπορτουνιστές; Απλώς είχαν μυαλό, ήταν επαναστάτες και ήξεραν να υποτάσσουν την τακτική στη στρατηγική. Και το ΚΚΕ σήμερα; Η κρίση σεκταρισμού - οπορτουνισμού του ΚΚΕ βρίσκεται σε παροξυσμό. Η ηγεσία είναι δέσμια αυτού του πλέγματος. Και οι αριστεροί τιμώρησαν το ΚΚΕ!
Τι είναι όμως ο ΣΥΡΙΖΑ; Ένα πολυτασικό μόρφωμα. Το πρόγραμμα του, ανταποκρινόμενο στα άμεσα αιτήματα των υποτελών τάξεων και στρωμάτων, είναι από μια άποψη ρεφορμιστικό. Αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια παγιωμένη κατάσταση; Όπως είναι γνωστό, στο κόμμα αυτό υπάρχει το αριστερό ρεύμα, οργανώσεις κομμουνιστικής καταγωγής, αγωνιστές του εμφυλίου που αντιμετώπισαν παλικαρίσια τον θάνατο, αγωνιστές της ΕΔΑ, των Λαμπράκηδων, του αντιδικτατορικού κινήματος. Και προπαντός: πέρα από τη μικροαστική, η λαϊκή αγωνιστική βάση. Το «ρεφορμιστικό» πρόγραμμα, πιο σωστά το ελάχιστο πρόγραμμα άμεσης αντιμετώπισης της καταστροφικής πορείας του τόπου, ανταποκρινόταν στις επείγουσες ανάγκες της ιστορικής στιγμής.
Οι Έλληνες αριστεροί, που ανέδειξαν αυτό το κόμμα αξιωματική αντιπολίτευση, αντιλήφθηκαν σωστά τις ανάγκες της συγκυρίας.
Και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ (στην οποία ανήκω ως μέλος του NAP); Μπερδεύοντας τους άμεσους με τους μεσοπρόθεσμους στόχους (ίσως και με τον στρατηγικό) η ΑΝΤΑΡΣΥΑ φοβήθηκε ότι αν συνεργαζόταν με τον ΣΥΡΙΖΑ στη βάση ενός ελάχιστου προγράμματος θα γινόταν «δωρητής σώματος» στον ΣΥΡΙΖΑ ή έστω μία από τις συνιστώσες του. Λάθος εκτίμηση. Και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ τιμωρήθηκε.
Με ποια προοπτική θα έπρεπε λοιπόν να δοθεί η προχθεσινή κρίσιμη μάχη; Η Αριστερά θα έπρεπε να κατεβεί στις εκλογές ενωμένη, με βάση ένα ελάχιστο πρόγραμμα: Άμεσα μέτρα να μην πεινάσει ο λαός. Άρνηση πληρωμής του «χρέους», εκδίωξη της τρόικας και καταγγελία των Μνημονίων. Θα σχηματιζόταν λοιπόν μια ρεφορμιστική «παναριστερά» που θα εγκατέλειπε τα επαναστατικά της «οράματα», όπως φοβούνται ορισμένοι «καθαροί»; Ειπώθηκε ήδη: Ο άμεσος στόχος θα συνδυαζόταν συγκεκριμένα με τους μεσοπρόθεσμους (έξοδο από το ευρώ, έξω από την Ε.Ε.) και σε μια μακρά προοπτική, με τον στρατηγικό στόχο: τον σοσιαλισμό.
Η Αριστερά μας συνολικά δεν έχει αναζητήσει τα αίτια της μεγάλης καταστροφής του αιώνα που μόλις τελείωσε. Δεν έχει επεξεργαστεί ένα πρόγραμμα σοσιαλιστικής μετάβασης στις συνθήκες του σημερινού καπιταλισμού. Έτσι, άλλοτε βαδίζει τυφλά, νομίζοντας ότι κάνει κομμουνιστική πολιτική, άλλοτε περιορίζεται στα άμεσα, και άλλοτε, ενώ μετέχει ενεργά στους κοινωνικούς αγώνες, αρκείται θεωρητικά στο να επικαλείται την ανατροπή, την επανάσταση και την κομμουνιστική απελευθέρωση. Αλλά: Η ιστορία γράφεται και σήμερα με αίμα. Ο πόλεμος δεν τελείωσε. Θα διδαχτούμε από το μεγαλείο και τις τραγωδίες του επαναστατικού κινήματος;
* Άρθρο του ομότιμου καθηγητή Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στην απεργιακή έκδοση των εργαζομένων της "Ελευθεροτυπίας" (23.6.2012)
Έγιναν και οι εκλογές! Αυτή τη στιγμή (Τετάρτη πρωί) φαίνεται ότι θα έχουμε τρικέφαλη μνημονιακή - υποτελειακή κυβέρνηση. Η αστική τάξη μας (κομπραδόρικη, υποτελειακή, εχθρά του λαού) ενώνεται στις κρίσιμες στιγμές (1944, εμφύλιος, χούντα, 1974).
Ο Μαρξ πρότεινε στους οπαδούς του να στηρίξουν τους Εργατικούς εναντίον των Τόρηδων (και ταυτόχρονα να ετοιμάζουν το σχοινί για να τους κρεμάσουν) και ο Λένιν πρότεινε συνεργασία με τους ρεφορμιστές. Ήταν, λοιπόν, αμφότεροι οπορτουνιστές; Απλώς είχαν μυαλό, ήταν επαναστάτες και ήξεραν να υποτάσσουν την τακτική στη στρατηγική
Και η Αριστερά; Από τότε που υπάρχει δίνει μάχες. Και η δική μας; Έχει ένα ταλέντο: να κερδίζει μάχες και να χάνει τον πόλεμο. Γιατί; Επειδή, για λόγους που δεν μπορώ να αναλύσω εδώ, δεν μπόρεσε, στις κρίσιμες ιστορικές στιγμές, να συνδυάσει την ευλύγιστη τακτική με την ανένδοτη προσήλωση στον στρατηγικό στόχο (βλ. σχετικά τα βιβλία μου «Ρήξη ή ενσωμάτωση» και «Γονίδια του μέλλοντος»).
Λοιπόν σήμερα: Έχουμε οικονομική, πολιτική κρίση, κρίση εξουσίας, κρίση πολιτισμική, αλλά δεν έχουμε επαναστατική κατάσταση. Αντίθετα: Έχουμε συσπείρωση της αντεθνικής Δεξιάς, άνοδο του αντιδραστικού εθνικισμού και των δολοφονικών συμμοριών του νεοναζισμού. Η αστική μας τάξη τα έχει καταφέρει (επί του παρόντος).
Και η πολυδιασπασμένη Αριστερά; Όταν καίγεται το σπίτι σου, δεν σκέφτεσαι γιατί καίγεται. Προσπαθείς να το σβήσεις. Λοιπόν; Λοιπόν η Αριστερά μας θα έπρεπε να είχε προσδιορίσει, συγκεκριμένα, επιστημονικά, τους άμεσους, τους μεσοπρόθεσμους και τον στρατηγικό της στόχο: τον σοσιαλισμό. Πώς έδωσε όμως τη σημερινή μάχη, σε μια στιγμή που θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση; Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Το ΚΚΕ δεν έχει στρατηγική: οι έννοιες λαϊκή οικονομία και λαϊκή εξουσία είναι ασαφείς ψευδοέννοιες. Με στόχο, λοιπόν, όχι τον σοσιαλισμό αλλά αυτό το νεφέλωμα, το ΚΚΕ, συμμαχώντας μόνο με τα μέλη και τους οπαδούς του κόμματος, προχωρεί μόνο και αμόλυντο, βλέποντας μόνο εχθρούς και επαναλαμβάνοντας, χωρίς να κουράζεται, ότι τίποτα δεν θα γίνει «υπέρ του λαού», του οποίου είναι αποκλειστικός καθοδηγητής, κριτής και εντολέας.
Τι έλεγε όμως ο Μαρξ; Και τι λέει ο Λένιν; Ένα μόνο απόσπασμα: «Μόνο με την πρωτοπορία δεν μπορούμε να νικήσουμε. Δεν θα ήταν απλώς ανοησία αλλά έγκλημα να ρίξουμε μόνη την πρωτοπορία στην αποφασιστική μάχη, προτού όλη η τάξη, προτού οι πλατιές μάζες να έχουν πάρει θέση, ή ανοιχτής υποστήριξης ή ευμενούς ουδετερότητας απέναντί της». (Λένιν, «Άπαντα», «Σύγχρονη Εποχή», τ. 41, σ. 68).
Ο Μαρξ πρότεινε στους οπαδούς του να στηρίξουν τους Εργατικούς εναντίον των Τόρηδων (και ταυτόχρονα να ετοιμάζουν το σχοινί για να τους κρεμάσουν) και ο Λένιν πρότεινε συνεργασία με τους ρεφορμιστές. Ήταν, λοιπόν, αμφότεροι οπορτουνιστές; Απλώς είχαν μυαλό, ήταν επαναστάτες και ήξεραν να υποτάσσουν την τακτική στη στρατηγική. Και το ΚΚΕ σήμερα; Η κρίση σεκταρισμού - οπορτουνισμού του ΚΚΕ βρίσκεται σε παροξυσμό. Η ηγεσία είναι δέσμια αυτού του πλέγματος. Και οι αριστεροί τιμώρησαν το ΚΚΕ!
Τι είναι όμως ο ΣΥΡΙΖΑ; Ένα πολυτασικό μόρφωμα. Το πρόγραμμα του, ανταποκρινόμενο στα άμεσα αιτήματα των υποτελών τάξεων και στρωμάτων, είναι από μια άποψη ρεφορμιστικό. Αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια παγιωμένη κατάσταση; Όπως είναι γνωστό, στο κόμμα αυτό υπάρχει το αριστερό ρεύμα, οργανώσεις κομμουνιστικής καταγωγής, αγωνιστές του εμφυλίου που αντιμετώπισαν παλικαρίσια τον θάνατο, αγωνιστές της ΕΔΑ, των Λαμπράκηδων, του αντιδικτατορικού κινήματος. Και προπαντός: πέρα από τη μικροαστική, η λαϊκή αγωνιστική βάση. Το «ρεφορμιστικό» πρόγραμμα, πιο σωστά το ελάχιστο πρόγραμμα άμεσης αντιμετώπισης της καταστροφικής πορείας του τόπου, ανταποκρινόταν στις επείγουσες ανάγκες της ιστορικής στιγμής.
Οι Έλληνες αριστεροί, που ανέδειξαν αυτό το κόμμα αξιωματική αντιπολίτευση, αντιλήφθηκαν σωστά τις ανάγκες της συγκυρίας.
Και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ (στην οποία ανήκω ως μέλος του NAP); Μπερδεύοντας τους άμεσους με τους μεσοπρόθεσμους στόχους (ίσως και με τον στρατηγικό) η ΑΝΤΑΡΣΥΑ φοβήθηκε ότι αν συνεργαζόταν με τον ΣΥΡΙΖΑ στη βάση ενός ελάχιστου προγράμματος θα γινόταν «δωρητής σώματος» στον ΣΥΡΙΖΑ ή έστω μία από τις συνιστώσες του. Λάθος εκτίμηση. Και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ τιμωρήθηκε.
Με ποια προοπτική θα έπρεπε λοιπόν να δοθεί η προχθεσινή κρίσιμη μάχη; Η Αριστερά θα έπρεπε να κατεβεί στις εκλογές ενωμένη, με βάση ένα ελάχιστο πρόγραμμα: Άμεσα μέτρα να μην πεινάσει ο λαός. Άρνηση πληρωμής του «χρέους», εκδίωξη της τρόικας και καταγγελία των Μνημονίων. Θα σχηματιζόταν λοιπόν μια ρεφορμιστική «παναριστερά» που θα εγκατέλειπε τα επαναστατικά της «οράματα», όπως φοβούνται ορισμένοι «καθαροί»; Ειπώθηκε ήδη: Ο άμεσος στόχος θα συνδυαζόταν συγκεκριμένα με τους μεσοπρόθεσμους (έξοδο από το ευρώ, έξω από την Ε.Ε.) και σε μια μακρά προοπτική, με τον στρατηγικό στόχο: τον σοσιαλισμό.
Η Αριστερά μας συνολικά δεν έχει αναζητήσει τα αίτια της μεγάλης καταστροφής του αιώνα που μόλις τελείωσε. Δεν έχει επεξεργαστεί ένα πρόγραμμα σοσιαλιστικής μετάβασης στις συνθήκες του σημερινού καπιταλισμού. Έτσι, άλλοτε βαδίζει τυφλά, νομίζοντας ότι κάνει κομμουνιστική πολιτική, άλλοτε περιορίζεται στα άμεσα, και άλλοτε, ενώ μετέχει ενεργά στους κοινωνικούς αγώνες, αρκείται θεωρητικά στο να επικαλείται την ανατροπή, την επανάσταση και την κομμουνιστική απελευθέρωση. Αλλά: Η ιστορία γράφεται και σήμερα με αίμα. Ο πόλεμος δεν τελείωσε. Θα διδαχτούμε από το μεγαλείο και τις τραγωδίες του επαναστατικού κινήματος;
* Άρθρο του ομότιμου καθηγητή Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στην απεργιακή έκδοση των εργαζομένων της "Ελευθεροτυπίας" (23.6.2012)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου