«Χωρίς ταμπού», μεταφορικά, όπως συνήθως χρησιμοποιείται, δεν σημαίνει τίποτα διαφορετικό απ’ ό,τι στην κυριολεξία : Χωρίς αντίληψη ιερής εστίας. Είναι ένα σύνθημα που ισοδυναμεί, ασφαλώς, με τη θριαμβευτικώτερη διακήρυξη αυτάρκειας. Το ερώτημα που υπολείπεται, εν τούτοις, είναι αν η πνοή της ζωής μπορεί να πηγάσει απ’ το κενό – έστω θεσμοθετημένο. Αν, περαιτέρω, η απομύθευση θ’ αξιωθεί ποτέ να υποκαταστήσει τη μυσταγωγία. Ή αν, εν τέλει, η απόλαυση θα βρεθεί κάποτε σε θέση να αυτοσημασιοδοτηθεί.
Να ανακρίνουμε, ωστόσο, τα ζητούμενα απ’ την αρχή: Χωρίς ταμπού θα πει πρωτίστως χωρίς όρους. Και χωρίς όρους σημαίνει χωρίς απαιτήσεις. Μόνο που για να εξαλείψει κανείς τις απαιτήσεις του ως προς τα πραττόμενα (δηλαδή, το γίγνεσθαι) θα πρέπει νωρίτερα να τις έχει μηδενίσει ως προς το είναι: η προτροπή της απαλλαγής απ’ τα ταμπού διαπλάθει ευθύς εξ αρχής αν-υπόστατες υποστάσεις. Κι αυτή η συνθήκη από κανένα «βίωμα» δεν έχει ασφαλώς σκοπό, μέσ’ στον αιώνα, ν’ αναπληρωθεί...
Ακόμα περισσότερο όταν πρόκειται για ένα βίωμα που αποφεύγει να αναμετρηθεί με τα πολυδάπανα στοιχήματα. Που διαψεύδει ας πούμε ότι, αντίκρυ στις αβύσσους, η ανθρώπινη φύση ζυγίζεται ανάμεσα στην έλξη και την άπωση. Στην ηδονή και τη φρίκη. Στη λαχτάρα και τον τρόμο. Ξεπερνώ τις αναστολές σημαίνει προσδίδω ένα μονοσήμαντο περιεχόμενο στα δεδομένα. Αποδρώ απ’ την αντιφατικότητά τους. Εγκαθιδρύω ένα σύμπαν της μίας διάστασης.
Η δυστυχία αυτής της προσέγγισης είναι ότι η μία διάσταση αποτελεί τη συνθήκη της νεκρότητας. (Τα πάντα αποστάζουν, τότε, σε μια περίσσεια που ε κ λ ε ί π ε ι.) Όταν η ζωή περιορίζεται σ’ αυτήν, διαμηνύει απλώς ότι... δεν έχει εισέτι κυοφορηθεί. Κάθε τι προσλαμβάνεται εντός μας, οπότε, εν είδει σκιάς μιας σκιάς.
Αν οι περισσότεροι – ειρήσθω εν παρόδω – άνθρωποι διαισθανόμαστε να μην ξέρουμε τι θέλουμε, είναι ακριβώς επειδή αυτό που στερούμαστε δεν χωρά στο μυαλό μας: Λείπει η ίδια η ζωή… Ως αυτό που απαρνούμαστε: Πολυσήμαντη πρόσκληση. Μαζί μάζα και κύμα. Όπως χρώμα στο φως.
Με απλούστερες λέξεις: Κάθε προσπάθεια Αυτοσημασιοδότησης των πραγμάτων δεν οδηγεί ούτε στην ανανέωση της σημασίας, ούτε στην αντικατάστασή της: Το αποτέλεσμα που επιφυλάσσει είναι η εξάλειψη της σημασίας! Η εκκένωση αυτού τούτου του πόθου! Η απώλεια μιας κάθε μας αίσθησης!
Ως πρώτο εθελόθυτο, μάλιστα, προσέρχεται ένα γεγονός το οποίο θα μπορούσε να διανοίγει τις πιο απερινόητες προοπτικές: Η Συνάντηση των Προσώπων. Αν, ας προσέξουμε, στα πλαίσια της τελευταίας η επαφή των σωμάτων μένει μια αυτοσημασιοδοτούμενη σφαίρα, η σημασία της δεν μπορεί παρά να λέγεται απόλαυση. Όταν όμως η απόλαυση ανάγεται σε σημασία, η υπόσταση τρέπεται σε μέσο. Κάθε μήνυμα ανακαλείται! Και η συνομιλία των σωμάτων συμπτύσσεται στις διαστάσεις μιας δοσοληψίας.
Για να μη σταματήσει καν εκεί: Το παιχνίδι της ηδονής (εκτενέστερα: κάθε παιχνίδι) δεν μπορεί παρά να εξελιχθεί σε παιχνίδι εξουσίας. Το «αεί» έχει ήδη αναστραφεί σε «ποτέ»\ Και η Απόλαυση αποκομίζει το τελικό της περιεχόμενο: Καθιερώνεται ως τρόπαιο μιας αναμέτρησης, μας συστήνεται ως μνημείο εκδικήσεως, εκλαμβάνεται ως λάφυρο μιας λεηλασίας.
Το αγνοούμε τάχα; Ίσα ίσα, οι όροι που χρησιμοποιούμε για να αποδώσουμε την επαφή, δεν φανερώνουν απλώς: ε π ι δ ε ι κ ν ύ ο υ ν ότι το κατέχουμε. Η ανθρώπινη σχέση βιώνεται ως παγίδα και μήνις: ως εγχείρημα ασέλγειας. Οι εκατέρωθεν ρόλοι μοιράζονται ευθαρσώς ανάμεσα σε νικητές κι ηττημένους. Κι η χαρά της «συνένωσης» εξισούται στεντόρεια με «χαρά» της κακίας.
Για να διαπιστώσουμε εκ των υστέρων ότι η ιερότητα της απόλαυσης έχει υποβάλει έναν αφάνταστα απαιτητικό όρο (τρέποντας, ήδη, το κάθε κλάσμα του χρόνου σε πύκνωση πένθους και σε αιωνιότητα χωρισμού): έχει επιτάξει να θυσιαστεί εξ άπαντος στον βωμό της αυτή, κιόλας, η ανθρώπινη ιδιότητα.
Ολοκληρώνοντας: Η διάθεση να συρρικνωθεί η ζωή στη Μία Διάσταση δεν θα μπορούσε παρά να καταλήξει σε ένα ατίμητο κόστος. Αντίθετα, η επιμονή των φαινομένων να διαλανθάνουν σταθερώς αντιφατικά σημαίνει ότι ο πυρήνας τους, ο πυρήνας της ζωής, θα συνιστά πάντα (εν είδει προσκλήσεως του άχρονου στην καρδιά εδώ του χρόνου) μια α-μεσότητα άβατη... Μια απορία ες αεί παρθενική... Ένα απολύτως διάφανο μα κι οριστικά απροσπέλαστο αίνιγμα... Ένα κ α τ ά φ ω τ ο, εν τέλει, μυστήριο! Αυτή ακριβώς είναι η εννοια του ιερού. Εξαλείφοντάς το, αποσύρουμε μόνο τη ζωή απ’ την άβυσσο που την καθιστά ζώσα.
Τη δική μας ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου