Η Γερμανία παίζει στον τελικό παρά τη νίκη των Ιταλών, Του Σπύρου Αλεξίου

Κυριολεκτικά στην παράταση αποφεύχθηκε το απόλυτο αδιέξοδο στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και αν τις πρώτες στιγμές επικράτησε ο ενθουσιασμός για το νέο ρόλο του ESM, που εκτόξευσε χρηματιστήρια και ευρώ, γρήγορα επικράτησαν ωριμότερες σκέψεις, καθώς ο διάολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.

Οι Γερμανοί φαίνεται πως έχασαν μόνο στο ταπί του ποδοσφαίρου, καθώς η Μέρκελ είναι πολύ σκληρότερο καρύδι από τον Γιόαχιμ Λεβ. Μπορεί οι Ιταλοί να κέρδισαν την πρόκριση στον τελικό του euro 2012, αλλά ο Μόντι κατάφερε να κερδίσει τη δυνατότητα να λαμβάνουν δάνεια οι ιταλικές τράπεζες, χωρίς να επιβαρύνουν το δημόσιο με χρέος, με βαρύτατο όμως αντίτιμο: Παραδίδει στους Γερμανούς τη συνολική εποπτεία του ιταλικού τραπεζικού συστήματος.

Η νίκη Ραχόι και Μόντι φαίνεται μάλλον σαν πύρρειος νίκη: Για να λάβουν τη ρευστότητα που θέλουν, δίνουν τον έλεγχο όλου του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος σε μία ευρωπαϊκή εποπτική αρχή. Σε άλλες εποχές, το γεγονός αυτό θα σήμαινε άλλο ένα βήμα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και εμβάθυνση. Σήμερα, όμως, και με την εμπειρία των δύο τελευταίων ετών, αυτό σημαίνει πως ο έλεγχος ακόμη ενός σημαντικού μέρους της ευρωπαϊκής οικονομίας θα περάσει στα χέρια των Γερμανών.

Από την αρχή της κρίσης, φάνηκε πως στόχος των εταίρων ήταν να σπάσει ο ομφάλιος λώρος που συνδέει κράτη και τράπεζες: Να σταματήσουν τη μετατροπή των τραπεζικών επισφαλειών σε κρατικό χρέος, που εκτινάσσει το συνολικό κρατικό χρέος, απογειώνει τα επιτόκια δανεισμού, μετατρέπει σε σκουπίδια τα κρατικά ομόλογα και ξαναγεμίζει τις τράπεζες που τα κατέχουν με άχρηστα χαρτιά και ο κύκλος ξαναρχίζει από την αρχή. Και φαίνεται να το πετυχαίνουν (εν μέρει) καθώς οι τράπεζες θα δανείζονται από τον ESM χωρίς να επιβαρύνουν τους κρατικούς προϋπολογισμούς. Αλλά ο ESM θα χρηματοδοτείται από τα κράτη... Άρα δεν σπάει ο δεσμός, απλά μπαίνει στη μέση άλλος ένας κρίκος.

Επίσης, αυτή η λύση φαίνεται να προσπαθεί να θεραπεύσει τα συμπτώματα της κρίσης, που είναι η αύξηση του χρέους και όχι τη γενεσιουργό αιτία. Τα χρέη που ανακυκλώνονται ανάμεσα στις τράπεζες και τα κράτη μέσω των κρατικών ομολόγων έχουν προκύψει σε πρώτο χρόνο είτε από τις τραπεζικές φούσκες που έσκασαν (Ιρλανδία, Ισπανία), είτε από υπερβολικό κρατικό δανεισμό (Ελλάδα, ισπανικές περιφέρειες, Ιταλία) που γέμισαν τις τράπεζες με ομόλογα-σκουπίδια.

Και οι δύο περιπτώσεις οδηγούν στον ίδιο ύποπτο: την απελευθέρωση της κίνησης των κεφαλαίων και τη συνεπακόλουθη αποδιάρθρωση της παραγωγής στη Δύση. Από τη δεκαετία του ‘80 και μετά, η απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων και η απορύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, έδωσε τη δυνατότητα στα κεφάλαια να κινούνται παντελώς ελεύθερα και με συμπεριφορά αγέλης. Οι επιχειρήσεις ιδρύονται σε offshore, δίνουν φασόν την παραγωγή τους σε κινέζικα εργοστάσια, τιμολογούν σε φορολογικούς παραδείσους, επιδοτούνται από τους Ευρωπαίους πολίτες και δεν πληρώνουν φόρο πουθενά.  Με αποτέλεσμα οι ευρωπαϊκές χώρες να χάνουν θέσεις εργασίας, οι εργαζόμενοι εισοδήματα, τα ταμεία ασφαλιστικές εισφορές, οι προϋπολογισμοί φόρους και να πολλαπλασιάζονται έτσι οι τρύπες και τα κρατικά χρέη.

Από την άλλη, ο πολλαπλασιασμός του πλούτου (μέρος του οποίου θα έπρεπε να είχε αποδοθεί ως φόρος) και η αγελαία του συμπεριφορά, οδήγησε και οδηγεί σε φούσκες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, που έχουν πλέον λάβει διαστάσεις συστημικού κινδύνου. Με άλλα λόγια, δεν θα λύσει την ευρωπαϊκή κρίση χρέους η παρεμβολή του ESM στο κύκλωμα τράπεζες - κράτος, αλλά η επιστροφή της παραγωγής στα ευρωπαϊκά εδάφη. Αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα, σε όλη την Ευρώπη, είναι δουλειές. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνον με την επανεπένδυση των ευρωπαϊκών κεφαλαίων στην Ευρώπη.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπαθούν να το κάνουν μέσα από την κινεζοποίηση των εργαζομένων και την προσφορά τριτοκοσμικών συνθηκών ως δέλεαρ στους επενδυτές. Το πρόβλημα υφίστανται και οι ΗΠΑ, όπου η εύθραυστη ανάπτυξη που πέτυχαν οι αμερικανοί μετά την κρίση του 2007, ήταν χωρίς νέες θέσεις εργασίας: Οι αμερικάνικες επιχειρήσεις επέστρεψαν στην κερδοφορία μέσα από αναδιαρθρώσεις, απολύσεις και μειώσεις μισθών.

Το μοντέλο το έφερε η τρόικα και στην Ευρώπη. Μόνο που αυτό το μοντέλο, όπως δείχνει και η ισπανική και η ιταλική αλλά και η αμερικανική εμπειρία είναι αναποτελεσματικό. Τελικά, οδηγεί σε νέα μεγαλύτερη ύφεση, μεγαλύτερες τρύπες και κοινωνικές εντάσεις. Αντί, λοιπόν, να προωθούνται μοντέλα λιτότητας και περικοπών, θα έπρεπε να επαναρυθμιστεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα και να επιβληθούν όρια στις ροές κεφαλαίων. Πρέπει να ξαναεπιστρέψουν στα γκισέ της εφορίας τα μεγάλα ψάρια.

Προς το παρόν, οι Γερμανοί εκμεταλλεύονται την ευρωπαϊκή κρίση και πετυχαίνουν να επιβάλουν την οικονομική και πολιτική ηγεμονία τους στην Ευρώπη.
Πρώτο τους μεγάλο όπλο το ευρώ, που σε σχέση με το σκληρό μάρκο, τους επιτρέπει επί μία δεκαετία να πωλούν τεχνικώς φθηνότερα τα προϊόντα τους. Ελέγχοντας την ευρωπαϊκή νομισματική πολιτική, μέσω μιας EKT που δημιουργήθηκε καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση της Bundesbank και ενός ευρώ διαδόχου του μάρκου, έχουν οδηγήσει σε μαρασμό όλους τους εσωτερικούς εξαγωγικούς τους αντιπάλους (Ιταλούς, Ισπανούς, Γάλλους).

Η Γερμανία «ρουφάει» μέσω του μαλακού ευρώ την ανταγωνιστικότητα όλων των Ευρωπαίων εταίρων. Το ευρώ (υποτιμημένο σε σχέση με το μάρκο) λειτουργεί επί μία δεκαετία ως μηχανισμός μεταφοράς ανταγωνιστικότητας από την περιφέρεια προς το κέντρο. Από προχθές ας προσθέσουμε στη φαρέτρα των Γερμανών και τον έλεγχο του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Παρ’ όλες τις φήμες και τους πανηγυρισμούς των ιταλών τιφόζι, Μerkel rules.