ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥΣ

του Γιώργου Καραμπελιά

 Οι εκλογές της 6^ης Μαΐου σηματοδοτούν το οριστικό και καταγεγραμμένο τέλος της μεταπολίτευσης. Ο κατεξοχήν εκφραστής τους, το ΠΑΣΟΚ, συνετρίβη εκλογικά, φτάνοντας στα ποσοστά της πρώτης του εμφάνισης του 1974. Είναι φαίνεται στη μοίρα των πραγμάτων, η αρχή και το τέλος μιας εποχής να σημαδεύονται  και από τα αντίστοιχα νούμερα!

Ο άλλος πόλος του πολιτικού φάσματος, η ΝΔ, οδηγήθηκε στον κατακερματισμό και την αποσάθρωση: από την ιστορική της μήτρα βγήκαν τρία κόμματα στην Βουλή, με αποδυναμωμένο τον κεντρικό πόλο, τη ΝΔ, και τρία κόμματα (ΛΑΟΣ, Ντόρα, Μάνος) εκτός Βουλής. Σύνολο έξι. Τα δύο κόμματα, που σε όλη τη μεταπολιτευτική περίοδο κινούνταν ανάμεσα στο 75% και 90% του εκλογικού σώματος, συρρικνώθηκαν στο 32,5%. Αυτή η δραματική συρρίκνωση αποτελεί συνέπεια της βίαιης φτωχοποίησης των μεσαίων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας, εκείνων  που άλλοτε επέτρεπαν στα δύο κόμματα του «κέντρου» να ηγεμονεύουν πολιτικά και εκλογικά. Έτσι, ένα 20 έως 25%  από την άλλοτε ενιαία δεξιά παράταξη έφυγε από τη ΝΔ, –και μάλιστα το αντιμνημονιακό κομμάτι της λαϊκής δεξιάς στράφηκε στους Ανεξάρτητους Έλληνες, ακόμα και στη Χρυσή Αυγή.

Από την αντίπερα όχθη τα πράγματα φάνηκαν να κυλούν πολύ πιο ορμητικά, αλλά ταυτόχρονα και «φυσιολογικά». Οι αγανακτισμένοι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ ενίσχυσαν τον τρίτο πόλο της ελληνικής πολιτικής ζωής, εκείνον της αριστεράς, και κατεξοχήν το κομμάτι που βρισκόταν ως κοινωνικά χαρακτηριστικά πιο κοντά στο ΠΑΣΟΚ (τη ΔΗΜΑΡ και τον ΣΥΡΙΖΑ), ενώ αντίθετα έμεινε σταθερό το ποσοστό του ΚΚΕ. Έτσι ο μικρότερος πόλος της μεταπολίτευσης, ο ΣΥΡΙΖΑ, εμφανίζεται ως αυτός που διεκδικεί να εκπροσωπήσει προοπτικά τον νέο διπολισμό που τείνει να αναδειχτεί σε μια ελληνική κοινωνία ριζικά διαφορετική από εκείνη του 2009. Μια κοινωνία όπου η προλεταριοποίηση των μεσαίων στρωμάτων –και το «είμαστε όλοι προλετάριοι»– θα έρθει να αντικαταστήσει μια κοινωνική πραγματικότητα όπου όλοι, ακόμα και οι προλετάριοι, διατείνονταν ότι ήταν «μεσαίοι».

Ωστόσο, βρισκόμαστε μόνο στην αρχή μιας διαδικασίας και αυτό αντανακλάται τόσο στα ποσοστά των αντιμνημονιακών σχημάτων (17 % στο ΣΥΡΙΖΑ, 11 % στον Καμένο, 8,5% στο ΚΚΕ, 6 % στη ΔΗΜΑΡ και…. 7 % στους κανιβάλους της Χρυσής Αυγής), όσο και στα ιδεολογικά τους χαρακτηριστικά.

Όπως έχουμε επαναλάβει πολλές φορές, η δημιουργία ενός πλειοψηφικού ρεύματος στην ελληνική κοινωνία, και μάλιστα σε συνθήκες κρίσης, προϋποθέτει μια διπλή αναφορά: Κοινωνική και πατριωτική ταυτόχρονα. Αυτό έκανε ο Βενιζέλος το 1910 (εκτός από ηγέτης της κρητικής επανάστασης, ήταν αυτός που εισήγαγε την κοινωνική νομοθεσία και το σύγχρονο δίκαιο), ο Βελουχιώτης και το ΕΑΜ με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1942-45, ο Γεώργιος Παπανδρέου με τον Ανένδοτο και κατεξοχήν ο Ανδρέας Παπανδρέου στην πρόσφατη ιστορία, με την κοινωνική απεύθυνση στους μικρομεσαίους και την έντονη πατριωτική του αναφορά ενάντια στην αμερικανοκρατία και την τουρκική επιβουλή. Αντίθετα, σήμερα, τα δύο κόμματα που σε διαφορετική κλίμακα θέλουν και προσπαθούν να εκφράσουν το αντιμνημονιακό κίνημα και να συγκροτήσουν τους νέους πόλους της πολιτικής ζωής, ο ΣΥΡΙΖΑ από τη μια και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες από την άλλη, εκφράζουν αυτές τις απαραίτητες ευαισθησίες διαχωρισμένα. Ο μεν ΣΥΡΙΖΑ εμμένει μόνο στην κοινωνική, αντιμνημονιακή (με αρκετή δημαγωγία για τα «λεφτά που υπάρχουν» και πολιτικάντικους ελιγμούς για να οδηγηθούμε σε νέες εκλογές) και χωλαίνει δραματικά στην πατριωτική διάσταση, ενώ ο Καμμένος, παρά τις φιλότιμες προσπάθειές του (ένταξη Μαριά, Δημαρά κ.λπ.), εμφανίζεται μάλλον ταυτισμένος με την πατριωτική συνιστώσα και μόνο, ενώ είναι φορέας νεοφιλελεύθερων απόψεων στα κοινωνικοπολιτικά.

Αυτή η διχοτομία, εάν συνεχισθεί, δεν θα επιτρέψει τη συγκρότηση ενός νέου σταθερού πόλου με αντιστασιακά χαρακτηριστικά. Γι’ αυτό ακριβώς και πριν από τις εκλογές, έχοντας ήδη καταλήξει σε αυτές τις διαπιστώσεις, τονίζαμε ότι είναι θέμα της ιδιαίτερης ευαισθησίας του καθενός από τους «αγανακτισμένους» το να στραφεί στον έναν ή τον άλλο πόλο.

Εν τέλει, το παλιό έχει τελειώσει και το νέο έχει αρχίσει να διαγράφεται, μέσα όμως από παλιά σχήματα και ιδέες – διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί μια ιστορική συνέχεια του ΚΚΕ εσωτερικού, ενός μέρους του ΚΚΕ και του αριστερισμού της μεταπολιτευτικής περιόδου, σφραγισμένος με την  εθνικομηδενιστική πολιτική αυτού του χώρου. (Καθόλου τυχαία, και χαρακτηριστικά, στην τελευταία προεκλογική του  συγκέντρωση δεν υπήρχε ούτε μία ελληνική σημαία ανάμεσα στην πληθώρα από κόκκινα και… μωβ λάβαρα.)

Όσο για τον Πάνο Καμμένο, θεωρούμε εξαιρετικά δύσκολο να επιτύχει εκεί που απέτυχε ο Σαμαράς τον Νοέμβριο του 2011, όταν δηλαδή εγκατέλειψε άδοξα την αντιμνημονιακή στρατηγική, που έτεινε να τον μεταβάλει σε φορέα αυτής της ανασύνθεσης από τα δεξιά του πολιτικού φάσματος.

Πορευόμαστε λοιπόν προς μια νέα εποχή, όπου θα διευκρινιστεί υποχρεωτικά το περίγραμμα των πολιτικών δυνάμεων, μια περίοδο ανασυνθέσεων και ανατροπών, που θα οδηγήσει στα επόμενα δύο ή τρία χρόνια στο οριστικό πολιτικό τοπίο της νέας εποχής. Σε αυτό το πολιτικό τοπίο, αν μπορούμε σήμερα να κάνουμε προβλέψεις, οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις θα υποχρεωθούν να στραφούν προς το εσωτερικό, την ενδογενή ανάπτυξη, και να εγκαταλείψουν τα παγκοσμιοποιητικά και παγκοσμιοποιημένα όνειρά τους, ενώ θα διαμορφωθεί παράλληλα και αναπόφευκτα και μία παράταξη προερχόμενη από ψηφίδες του παλιού πολιτικού σκηνικού από την αριστερά (λέγε με Ρεπούση) ως τη δεξιά (Ντόρα και ΣΙΑ) και τον… ΣΚΑΪ που θα εκφράζει το κόμμα της υποταγής και του εθνομηδενισμού, ίσως και πιθανότατα με νέους εκφραστές και νέα πρόσωπα.

Σε αυτές τις συνθήκες, οι δυνάμεις της κοινωνικής, οικολογικής, πατριωτικής και δημοκρατικής σύνθεσης έχουν να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο – ιδεολογικά, τουλάχιστον, αποφασιστικής σημασίας. Εάν θα συμπαραταχθούν με άλλες δυνάμεις, που θα επιτύχουν να μετεξελιχθούν υπερβαίνοντας τον ίδιο τον εαυτό τους, ή θα υποχρεωθούν οι ίδιες να βρεθούν στο επίκεντρο των πολιτικών μετασχηματισμών, εξαρτάται … από τους άλλους. Πάντως, με τον έναν ή άλλο τρόπο θα συμμετάσχουν ενεργά στην υπό διαμόρφωση πολιτική φυσιογνωμία της νέας εποχής, αφού για τριάντα πέντε χρόνια διέσχισαν την έρημο της μεταπολίτευσης, όταν το εκκρεμές κινούνταν προς την κατεύθυνση της παγκοσμιοποίησης, της υποταγής, του παρασιτισμού.

Πάμε γι’ άλλα λοιπόν.