Η πραγματική βλασφημία. Του Σλάβοϊ Ζίζεκ

Τα μέλη των Pussy Riot members κατηγορούνται για βλασφημία και μίσος κατά της θρησκείας. Τί συβαίνει πραγματικά; Η απάντηση είναι απλή: η πραγματική βλασφημία δεν είναι άλλη από την κατηγορία που τους προσάπτει το κράτος, ότι δηλαδή έχει μετατρέψει σε ‘μίσος κατά της θρησκείας’ κάτι που δεν ήταν τίποτ’ άλλο παρά μία ξεκάθαρη πολιτκή πράξη διαμαρτυρίας ενάντιον μίας καθεστυκίας ελίτ. Ας θυμηθούμε το περίφημο απόφθεγμα του Μπρεχτ «τι είναι η κλοπή μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυσή μίας καινούργιας;»

Μία καινούργια εκδοχή του ίδιου ερωτήματος μας έδωσε το 2008 η Wall Street: τί είναι η κλοπή μερικών χιλιάδων δολλαρίων, που οδηγεί κάποιον στην φυλακή, μπροστά στην κερδοσκοπία, που ενώ στερεί δεκάδες εκατομμύρια πολίτες από τις αποταμιεύσεις και τα σπίτια τους, επιβραβεύεται στην συνέχεια από το κράτος με υψηλότατους τίτλους τιμής.

Και να που τώρα, η Ρωσία μας προσφέρει ακόμα μία εκδοχή, αυτή την φορά με την μορφή κρατικής εξουσίας: τί είναι μία μικρής εμβέλειας άσεμνη πρόκληση των Pussy Riot μέσα σε μία εκκλησία μπροστά στην γιγαντιαία αισχρή πρόκληση που συνιστά η δίωξή τους  από ένα κράτος που γελοιοποιεί κάθε έννοια νόμου και τάξης;
Ήταν άραγε η πράξη των Pussy Riot κυνική; Υπάρχουν δύο είδη κυνισμού, ο πικρός κυνισμός των καταπιεσμένων που στόχο έχει να ξεσκεπάσει την υποκρισία της εξουσίας, κι εκείνος των καταπιεστών που καταπατούν τις αρχές που οι ίδιοι διακηρύττουν. Ο κυνισμός των Pussy Riot ανήκει στην πρώτη κατηγορία, ενώ αυτός των εχόντων εξουσία- γιατί τάχα να μην ονομάσουμε την αυταρχική τους βιαιότητα Prick Riot – ανήκει στην δεύτερη, που είναι άλλωστε και πανταχού παρούσα.
Το 1905 ο Λεον Τρότσκι χαρακτήρισε την τσαρική Ρωσσία σαν έναν σατανικό συνδυασμό Ασιατικού δεσποτισμού και Ευρωπαϊκής χρηματιστηριακής αγοράς. Μήπως δε γίνεται ολοένα και πιο επίκαιρη αυτή η περιγραφή όταν αναφέρεται στην σύγχρονη Ρωσία; Μοιάζει άλλωστε να αναγγέλλει την ανάδυξη μίας νέας φάσης του καπιταλισμού, του καπιταλισμού με Ασιατικές αξίες (που ασφαλώς δεν αφορούν την Ασία, αλλά τις αντι δημοκρατικές τάσεις του σύγχρονου παγκόσμιου καπιταλισμού). Αν δούμε τον κυνισμό σαν τον αδίστακτο πραγματισμό της εξουσίας, η οποία και κοροϊδεύει τις ίδιες της τις αξίες, τότε οι Pussy Riot αναδεικνύονται ως η ενσάρκωση του αντί-κυνισμού. Το μήνυμά τους είναι σαφές: ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ. Είναι καλλιτέχνες που ασχολούνται με τις ιδέες με την πιο υψηλή μορφή της έννοιας, δηλαδή συμβολίζουν οι ίδιες μία Ιδέα. Γι αυτό φοράνε και κουκούλες, σαν μάσκες χάρη στις οποίες αποποιούνται της ατομικότητάς τους και κερδίζουν την ελευθερία της ανωνυμίας. Το μήνυμα δηλαδή είναι ότι όποια και να συλληφθεί δεν έχει σημασία, γιατί δεν εκπροσωπούν υποκείμενα, δεν είναι άτομα, είναι μία Ιδέα. Γι αυτό άλλωστε αποτελούν και τέτοια απειλή: μπορεί κανείς να συλλάβει ένα άτομο, αλλά όχι τόσο εύκολα μία Ιδέα.
Γι αυτό και ο πανικός των εχόντων εξουσία- όπως φάνηκε από την γελοιωδέστατα βίαιη αντίδρασή τους- είναι πλήρως δικαιολογημένος. Όσο πιο βίαια αντιδρούν, τόσο πιο σημαντικά σύμβολα γίνονται οι Pussy Riot. Το αποτέλεσμα άλλωστε των μέσων καταστολής είναι ότι οι Pussy Riot έγιναν μέσα σε λίγες μέρες ένα οικείο όνομα σ όλο τον κόσμο. Όσες απαρτίζουν τις Pussy Riot έχουν μετατραπεί σε παγκόσμιο σύμβολο, και είναι ιερό καθήκον όλων μας να αποτρέψουμε να πληρώσουν στο πετσί τους το τίμημα γι’ αυτό.
Μετάφραση: Χαρά Κούκη
Via Rednotebook