το κρατος δεν ειναι πατριδα

Μιχαήλ Μπακούνιν (Γράμματα για τον Πατριωτισμό, 1869)
Το κράτος δεν ειναι πατρίδα.
Έιναι η αφαίρεση, ο μεταφυσικός, μυστικιστικός, νομικός μύθος της πατρίδας.
Οι προλετάριοι εχουν πατρίδα.
Οι λαικές μάζες όλων των χωρών αγαπούν βαθιά την πατρίδα τους.
Αυτή ειναι μια φυσική, αληθινή αγάπη. 
Ο πατριωτισμός του λαού δεν ειναι ιδέα, αλλα γεγονός.
Ο πολιτικός πατριωτισμός, η αγάπη του κράτους ειναι η εκφυλισμένη, μέσω απατηλής αφαιρέσεως έκφραση αυτής της αγάπης, προς όφελος της εκμεταλεύτριας μειοψηφίας..

Η πατρίδα αντιπροσωπέυει το αδιαφιλονίκητο και ιερό δικαίωμα κάθε ανθρώπου, ομάδας ανθρώπων, ενώσεων,κοινοτήτων, περιοχών, να ζούν, να σκέφτονται, να θέλουν και να δρούν κατα τον τρόπο τους, που γεννήθηκε ως αποτέλεσμα της μακρόχρονης ιστορικής εξέλιξης.

Υποκλίνομαι λοιπόν μπρος στην παράδοση και την ιστορία των λαών, γιατί είναι το αίμα και η σάρκα, η σκέψη και η θέληση κάθε λαού.
Γι αυτό, ειλικρινά, είμαι ο πατριώτης όλων των καταπιεσμένων πατρίδων. Έιμαι πατριώτης και διεθνιστής ταυτόχρονα»
Μιχαήλ Μπακούνιν (Γράμματα για τον Πατριωτισμό,1869)