Τρίτη 13 Μαρτίου 2012

ΠΝΕΥΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΕΟΚΡΑΤΙΑ

 "Και εξαγοράζει την άνοδό της στα Ουράνια".
(Led Zeppelin, Stairway to Heaven)


Τον Μεσαίωνα, η κυρίαρχη φυσική φιλοσοφία ήταν η αριστοτελική, η οποία είχε «εκχριστιανιστεί» από φιλοσόφους του Μεσαίωνα (για παράδειγμα, τον Θωμά τον Ακινάτη). Κατά τη διάρκεια της περιόδου, οι μελετητές είχαν αποδεχθεί την αριστοτελική κοσμοθέαση χωρίς να την αμφισβητήσουν, και προσπαθούσαν να τη συμβιβάσουν με τη χριστιανική σκέψη. Σύμφωνα μ' αυτήν, ζούμε σε ένα σύμπαν πεπερασμένο. Αποτελείται από τέσσερα στοιχεία: γη, το νερό, αέρα και φωτιά. Πέρα από την επιφάνεια του φεγγαριού, ο κόσμος αποτελείται από ένα πέμπτο στοιχείο: τον αιθέρα. Η Γη είναι το κέντρο του Σύμπαντος. Όλοι οι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από αυτό. Για να κατανοήσει τη Φύση, ο άνθρωπος δεν θα πρέπει να διεξάγει πειράματα. Προσπαθώντας να το πράξει, ο άνθρωπος διαταράσσει τη Φύση. Τα συμπεράσματά του θα είναι λαθεμένα. Ο άνθρωπος θα έπρεπε καλύτερα να προσπαθήσει να αντλήσει από γεγονότα και την εμπειρία του, καθολικά αποδεκτούς νόμους, βασισμένους στη λογική.

Ο αριστοτελισμός, κατά τον Μεσαίωνα, συμπληρωνόταν από την χριστιανική μεταφυσική, η οποία παρείχε έναν «λόγο ύπαρξης» για την παρουσία του ανθρώπου στο σύμπαν, διαφορετικό σε σύγκριση με την αριστοτελική φιλοσοφία. Το αποτέλεσμα: ένα σύμπαν που δημιουργήθηκε από τη σοφία του Θεού, την οποία ο άνθρωπος δεν πρέπει να αμφισβητήσει, ούτε καν μπορεί να κατανοήσει. Αυτή η κοσμοθέαση συνάδει με τη στατική φεουδαρχική κοινωνία της εποχής, μια κοινωνία με σταθερές κοινωνικές τάξεις και εδραιωμένες φυλετικές διακρίσεις, μια κοινωνία που θα μπορούσε να έχει παραταθεί επ' άπειρον, αν δεν είχε αμφισβητηθεί.
Αποτελεί ιστορικό γεγονός ότι για ένα πολύ μεγάλο διάστημα, δεν αμφισβητήθηκε. Οι μελετητές ήταν σχεδόν αποκλειστικά ιερείς, πιστοί που ήταν πεπεισμένοι για την απόλυτη αλήθεια του παραπάνω συστήματος. Για να αποκτήσει κάποιος πρόσβαση στη συσσωρευμένη γνώση, θα έπρεπε να είναι ιερέας, όπως σήμερα θα έπρεπε να γίνει επιστήμονας ή τεχνοκράτης. Οι αναλφάβητοι της εποχής δεν θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν τις καθιερωμένες αλήθειες. Ένα τεράστιο σύστημα θεοκρατίας δέσποζε στην Ευρώπη, αμφισβητούμενο (εν μέρει) μόνο από αριστοκράτες και ιππότες. Αν και ο παπισμός και το ιερατείο ήλεγχαν σχεδόν αποκλειστικά την ιπποσύνη, δεδομένου ότι οι περισσότερες αδελφότητες ιπποτών ήταν θρησκευτικά τάγματα.
Το χαρακτηριστικό της μεσαιωνικής θεοκρατίας ήταν ότι, επιστήμη και θρησκεία είχαν συγχωνευτεί μέσω της Αριστοτελικής φυσικής φιλοσοφίας, και έμοιαζε λες και τίποτα δεν θα μπορούσε ποτέ να αλλάξει. Το ίδιο ισχύει και για σήμερα: η επιστήμη και η αγορά συγχωνεύονται. Οι δυνάμεις της αγοράς ελέγχουν τη δομή και την εφαρμογή της επιστήμης, παρέχοντας τα απαραίτητα κεφάλαια για την έρευνα, όπως η θρησκεία ήλεγχε την επιστήμη κατά τον Μεσαίωνα. Αυτό σημαίνει όμως ότι μια νέα Αναγέννηση βρίσκεται καθ 'οδόν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου