"Αυτή η οργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ, που αναδύθηκε από την ιστορία της ανανεωτικής Αριστεράς με τις δημοκρατικές διεργασίες στο εσωτερικό, τις σχέσεις με τα κινήματα της προηγούμενης περιόδου, τις ιστορικές αντιθέσεις και συνθέσεις, ήταν η κατάλληλη για να συναντήσει τα κινήματα αντίστασης των δυο τελευταίων χρόνων. Θέλω δηλαδή να πω, κάπως ειρωνικά, ότι έχουμε ένα κόμμα 'νέου τύπου', τον ΣΥΡΙΖΑ, σε συνθήκες του ύστερου καπιταλισμού της κρίσης και των κινημάτων αντίστασης.
Η χαλαρή και δημοκρατική του οργάνωση, η θεσμικά κατοχυρωμένη εσωτερική του πολυφωνία, οδήγησε σε αυτό το 'κλικ'. Ήταν μια πρωτοφανής, ευτυχής συγκυρία αυτή η σύνδεση των κινημάτων με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η ταυτότητα του κόμματος (που είχε δημιουργηθεί σε συνθήκες πριν την κρίση) και η ιστορική αναγκαιότητα να εκφρασθεί πολιτικά η κοινωνική αντίσταση είχαν ένα προδιαγεγραμμένο ραντεβού. Ήταν λοιπόν ένας προδιαγεγραμμένος γάμος!"
* Στο βιβλίο σας "Αντίσταση και Φιλοσοφία στην κρίση" είχατε σημειώσει ότι αν το πρώτο Μνημόνιο ήταν μια ελληνική τραγωδία, οι επόμενες συμφωνίες μοιάζουν με φάρσα και, όπως όλες οι φάρσες, σε αντίθεση με τις τραγωδίες, δεν οδηγεί σε κάθαρση, αλλά στην ασταμάτητη ταπείνωση των πρωταγωνιστών τους. Αισθάνεστε σήμερα δικαιωμένος από τις εξελίξεις; Γιατί το βιβλίο γράφτηκε, εν θερμώ, πέρσι το καλοκαίρι.
Αισθάνομαι απολύτως δικαιωμένος. Έγραφα στο οπισθόφυλλο του βιβλίου πέρσι το καλοκαίρι: "Η Ευρώπη χρησιμοποίησε την Ελλάδα ως πειραματόζωο για να δοκιμάσει τις συνθήκες αναδιοργάνωσης του ύστερου καπιταλισμού. Αυτό που δεν περίμεναν οι ευρωπαϊκές και ελληνικές ελίτ ήταν ότι το πειραματόζωο θα καταλάμβανε το εργαστήριο, θα έδιωχνε τους τυφλούς επιστήμονες και θα άρχιζε ένα διαφορετικό πείραμα: την ίδια τη μετεξέλιξή του από αντικείμενο σε υποκείμενο της πολιτικής πράξης". Αυτό που πολιτικοί και τραπεζίτες δεν μπορούσαν να προβλέψουν ήταν ότι η κρίση θα γίνονταν δημιουργική, το ντόμινο δεν θα γινόταν στο ευρώ, αλλά στις αντιστάσεις. Αυτό ακριβώς συνέβη.
Όταν τα έγραφα αυτά, φίλοι μού έλεγαν ότι βρισκόμουν μεταξύ ακραίας αισιοδοξίας και έλλειψης επαφής με την πραγματικότητα. Και εγώ απαντούσα ότι έχουμε ήδη μπει σε μια διαφορετική φάση της ελληνικής τραγωδίας, μετά από τις πλατείες. Παρά το γεγονός ότι οι πλατείες είχαν αδειάσει και ότι από εδώ και μπρος το κίνημα και ο πολιτικός ανταγωνισμός θα περνούσε από τις πλατείες στην κεντρική πολιτική σκηνή, το κατάλληλο κλίμα για τη νίκη της Αριστεράς είχε πια δημιουργηθεί. Δεν μπορούσα βέβαια να προβλέψω ακριβώς τι θα γινόταν στις 6 Μαΐου. Αλλά αισθάνθηκα πολύ δικαιωμένος.
* Έχετε την αίσθηση ότι στην Ελλάδα οδηγούμαστε σε ανατροπή παραδείγματος, με έναν λαό που διαψεύδει την ύπαρξη μονοδρόμων, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για το εξωτερικό;
Απολύτως. Νομίζω ότι αυτό που συνέβη στην Ελλάδα και το έχει υποδεχθεί η διεθνής Αριστερά είναι ακριβώς η αλλαγή του παραδείγματος. Και, ξέρετε, το παράδειγμα έχει αλλάξει με διάφορους τρόπους. Ο βασικός τρόπος είναι ότι έσπασε η γραμμή, όχι του τέλους της μεταπολίτευσης, όπως μας λένε, αλλά η διαχωριστική γραμμή μετά τον Εμφύλιο. Επειδή στις πλατείες βρέθηκε κόσμος από όλες τις κοινωνικές, πολιτικές, ιδεολογικές τοποθετήσεις και τις ιδεολογικές καταβολές, αριστεροί και δεξιοί, άνεργοι και μεσαία τάξη, γκέι και στρέιτ, ξένοι και Έλληνες, δηλαδή άνθρωποι που δεν είχαν ποτέ πριν βρεθεί μαζί σε κοινούς χώρους, και έμαθαν να συνδιαλέγονται, να αποφασίζουν και να δρουν μαζί. Και εκεί οι παλιές διαχωριστικές γραμμές, που είχαν λειτουργήσει από τη δεκαετία του 1950, έσπασαν. Ο κόσμος κατάλαβε ότι υπήρχε κάτι σημαντικότερο, δηλαδή η ταξική τους τοποθέτηση και το ταξικό τους συμφέρον, που τους έβαζε μαζί στον αγώνα κατά του Μνημονίου.
Δεύτερον, αισθάνθηκαν την υποχρέωση να βοηθήσουν το κοινό καλό, την Ελλάδα και το μέλλον της, που οι ελίτ κατέστρεφαν. Και να παρατηρήσω εδώ ότι πάντα η Αριστερά, λόγω των ιστορικών καταβολών της χώρας, και της ιστορίας του Εμφυλίου, είχε πάντα μια... "γυάλινη οροφή", έφθανε σε ένα εκλογικό σημείο, κατά τη Μεταπολίτευση, γύρω στο 15% με 18%. Για να σπάσει αυτή η γυάλινη οροφή, θα έπρεπε να σταματήσει η μεγάλη μετεμφυλιακή διαχωριστική γραμμή. Και αυτό το έκαναν οι πλατείες.
Πολύς κόσμος που κατέβαινε στις πλατείες πέρσι το καλοκαίρι δεν ήταν αριστεροί, δεν ήταν καν πολιτικοποιημένοι, δεν είχαν ξαναβρεθεί σε διαδήλωση - έγινε έτσι η όσμωση με τους αριστερούς που οδήγησε στην παλλαϊκή αντίσταση στα μέτρα και στις 6 Μαΐου. Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ ενός ανέργου δεξιού και ενός ανέργου αριστερού, εκτός βέβαια από αυτήν που προβάλλουν τα παραμορφωτικά γυαλιά της ιδεολογίας. Τα γυαλιά σπάσανε στις πλατείες, στην Κερατέα, στο "δεν πληρώνω, δεν πληρώνω", στις πολύμορφες και επίμονες αντιστάσεις. Στις 6 Μαΐου και σήμερα, το πλήθος των αντιστάσεων γίνεται λαός και ψηφίζει μαζικά την ενωτική Αριστερά.
* Σήμερα, από όλες τις πλευρές, καλούνται οι Έλληνες πολίτες να "τηρήσουν τις δεσμεύσεις της χώρας", ειδάλλως η χώρα θα εκδιωχθεί από το ευρώ. Κατά τη γνώμη σας, μια κυβέρνηση της Αριστεράς κατά πόσο μπορεί να οχυρωθεί πίσω από τη νομική και συνταγματική διαδικασία για να απορρίψει αυτές τις "εκκλήσεις";
Το Μνημόνιο είναι βαθιά αντισυνταγματικό. Πέρα από το γεγονός ότι παραβιάστηκαν βασικές συνταγματικές και διαδικαστικές διατάξεις, από τους εφαρμοστικούς νόμους, προκειμένου να γίνει παραχώρηση κυριαρχίας σε διεθνείς οργανισμούς, υπάρχει και σειρά βασικών διατάξεων του Συντάγματος σχετικά με τις ατομικές ελευθερίες, τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, που επίσης παραβιάστηκαν και για τα οποία επίσης τίθεται σοβαρό θέμα συνταγματικότητας. Το ίδιο συμβαίνει και με το ευρωπαϊκό δίκαιο: η Χάρτα των Κοινωνικών δικαιωμάτων εγγυάται οικονομικές και κοινωνικές αρχές, που και αυτές παραβιάζονται βαθύτατα.
Και σε επίπεδο διεθνούς δικαίου έχουμε το θέμα που δεν έχει ξεκαθαριστεί, σχετικά με την υφή του χρέους. Όταν μας είπαν, στις αρχές του 2010, ότι η Ελλάδα χρωστάει 300 δισ., ετέθη θέμα πού πήγαν αυτά τα χρήματα, τι δάνεια δόθηκαν και πού καταναλώθηκαν. Ζητήσαμε από την αρχή να συσταθεί Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου. Βάσει του διεθνούς δικαίου, μια σειρά χρεών και συμβάσεων που είναι παράνομες ή απεχθείς μπορούν να ακυρωθούν. Αλλά θα πρέπει να γίνει έλεγχος. Τι το απλούστερο και πιο φιλελεύθερο; Ακόμα και οι νεο-Καντιανοί φιλελεύθεροι θα έπρεπε να αγωνίζονται γι' αυτή τη βασική αρχή διαφάνειας.
Και, ξέρετε, η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε η έννοια του "απεχθούς χρέους" ήταν όταν οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να πληρώσουν δάνεια που η Ισπανία, ως αυτοκρατορική δύναμη, είχε πάρει για την Κούβα, ισχυριζόμενες ότι δεν μπορούν να πληρώσουν τα χρέη που είχε αναλάβει η ισπανική αυτοκρατορία και που δεν είχαν καμία σχέση με τα συμφέροντα του κουβανέζικου λαού.
Και μια τελευταία παρατήρηση: μετά από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κανείς ηθικός φιλόσοφος ή νομικός δεν υποστήριξε ότι ο γερμανικός λαός έχει συλλογική ευθύνη και πρέπει να τιμωρηθεί συλλογικά για όσα έκανε ο Χίτλερ. Και μου κάνει εντύπωση ότι εδώ οι πνευματικοί μας ταγοί δεν ύψωσαν το ανάστημά τους να πουν το ίδιο. Ότι ναι, υπάρχει χρέος αλλά δεν υπάρχει συλλογική ευθύνη και δεν μπορεί να τιμωρηθεί συλλογικά ο ελληνικός λαός.
Η έννοια της συλλογικής ευθύνης και της συλλογικής τιμωρίας, έτσι όπως επιβλήθηκε στον ελληνικό λαό, είναι πρωτοφανής, απαράδεκτη και πλήρως αντίθετη ακόμη και προς τις φιλελεύθερες αρχές του νομικού πολιτισμού.
* Να κάνω τον συνήγορο του διαβόλου: μπορεί κάποιος να σας πει ότι το θέμα δεν τίθεται με όρους "τιμωρίας" αλλά ανάγκης εφαρμογής αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στην ελληνική οικονομία κ.λπ., κ.λπ...
Δεν νομίζω ότι κανείς λέει ότι δεν χρειάζονται μεταρρυθμίσεις στον τρόπο οργάνωσης των κρατικών υπηρεσιών, των φορολογικών μηχανισμών κ.ά. Άλλωστε η έλλειψη μεταρρυθμίσεων ήταν αποτέλεσμα του τρόπου οργάνωσης του κράτους από τον δικομματισμό, τα προηγούμενα 40 χρόνια, και από αυτές τις ελλείψεις εκείνος που υπέφερε ήταν ο ελληνικός λαός. Η πλειοψηφία του ελληνικού λαού δεν είδε ούτε δεκάρα από τα χρήματα αυτά. Και τώρα, όταν ζητείται από τον λαό, μέσω των μειώσεων μισθών και συντάξεων, της περικοπής των κοινωνικών υπηρεσιών, να ξεπληρώσει τα χρέη, οδηγούμαστε στη λογική της συλλογικής ευθύνης.
* Τελευταία ερώτηση: και ο ρόλος των διανοουμένων;
Θα ήθελα να προσθέσω κάτι για τους "εκσυγχρονιστές" οργανικούς διανοούμενους της προηγούμενης περιόδου, αυτούς που ταύτισαν το προσωπικό τους συμφέρον με το κοινό καλό.
Σήμερα μόνο η Αριστερά εκπροσωπεί τις αρχές του Διαφωτισμού, την "ιδέα της Ευρώπης". Της αντιφατικής Ευρώπης που έφτιαξε έναν πολιτισμό καθολικών αξιών, αλλά ταυτόχρονα διέπραξε τεράστια εγκλήματα: αποικιοκρατία, ιμπεριαλισμό, το Ολοκαύτωμα.
Οι τρεις μεγάλες αρχές λοιπόν της "ιδέας της Ευρώπης" είναι η ελευθερία, η ισότητα και κοινωνική αλληλεγγύη, και η δημοκρατία. Η ελευθερία ήταν δημιούργημα του φιλελευθερισμού, αλλά οι σύγχρονοι (νεο)φιλελεύθεροι την έχουν καταστρέψει με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, την καταστολή και τα στρατόπεδα που ξεφυτρώνουν σ' όλον τον κόσμο. Η ισότητα ήταν δημιούργημα του σοσιαλισμού, αλλά οι "σοσιαλιστές" οδήγησαν τις κοινωνίες στην ιστορικά μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ πλουσίων και πτωχών.
Τέλος, η δημοκρατία έγινε διακυβέρνηση τεχνοκρατών και ειδικών, τραπεζίτες πρωθυπουργοί και "αγορές" που αποφασίζουν την τύχη ολόκληρων λαών. Σήμερα είναι οι αριστεροί μόνο που παλεύουν για τις αξίες αυτές: για τα δικαιώματα των αδυνάτων, για κοινωνική δικαιοσύνη, για επαναπροσδιορισμό της δημοκρατίας. Δημοκρατίας όχι απλώς ως εκλογικής διαδικασίας, αλλά ως μορφής, είδους ζωής που επεκτείνεται σ' όλο τον κοινωνικό ιστό: από το σπίτι, στη γειτονιά, στη δουλειά, στον πολιτισμό και την επικοινωνία.
Μάθαμε στις πλατείες την άμεση δημοκρατία και τώρα πρέπει να την θεσμοποιήσουμε πολιτειακά, πολιτικά και κοινωνικά. Είναι η Αριστερά λοιπόν που διατηρεί την τιμή του ονόματος "Ευρώπη". Ας πω λοιπόν στους φίλους εκσυγχρονιστές: το επιχείρημά σας δυστυχώς συνεισέφερε στην κοινωνική καταστροφή. Είχατε την ευκαιρία σας, κυριαρχήσατε στη δημόσια συζήτηση, αλλά αποτύχατε. Εφ' όσον λοιπόν πιστεύετε, όπως κι εμείς, στις καθολικές αξίες, ελάτε μαζί μας να φτιάξουμε (με τις διαφωνίες και αντιθέσεις μας) μια νέα ελληνική αναγέννηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου