Η παρόξυνση της οικονομικής κρίσης στην Ισπανία αποδεικνύει ότι η λογική των «προληπτικών» μέτρων λιτότητας και βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής για την αποφυγή της χρεωκοπίας οδήγησε αντίθετα σε χειρότερο οικονομικό αδιέξοδο. Η πολιτική λιτότητας όχι μόνο δεν κατόρθωσε να διασώσει τη χώρα, αλλά επιτάχυνε τα κρισιακά φαινόμενα, οδηγώντας σε αδιέξοδο μια ώρα αρχύτερα.
Μια ακόμη ήττα της προληπτικής λιτότητας
Η ισπανική εμπειρία εν προκειμένω καταδεικνύει ότι τα μέτρα λιτότητας που πρότεινε ο Καραμανλής πριν από τις εκλογές του 2009, τα μέτρα που «όφειλε» να πάρει το ΠΑΣΟΚ αμέσως μετά τις εκλογές (όπως υποστηρίζει σήμερα ο κ. Σαμαράς), θα μας οδηγούσαν μια ώρα αρχύτερα στη χρεωκοπία, το ΔΝΤ και τον ευρωπαϊκό μηχανισμό.
Διαψεύδονται λοιπόν όσοι υποστήριζαν ότι, αν η Ελλάδα είχε κινηθεί γρηγορότερα, αν είχε εφαρμόσει από μόνη της τη λιτότητα που μας επέβαλε η τρόικα, θα απέφευγε τον κίνδυνο της χρεωκοπίας. Η αντίληψη αυτή βλέπει κάθε χώρα ως ειδική και μεμονωμένη περίπτωση, παραγνωρίζοντας εσκεμμένα την ευρωπαϊκή διάσταση και δυναμική της κρίσης, καθώς και το τεράστιο πρόβλημα των ευρωπαϊκών τραπεζών, που δημιούργησε η επί χρόνια ακολουθούμενη κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική, που μετά την κρίση προωθείται επιθετικότερα. Διαψεύδονται όσοι υποστηρίζουν ότι τα μέτρα λιτότητας «εξυγιαίνουν» τα δημόσια οικονομικά. Η σκληρή οικονομική πολιτική του Ραχόι, που προσπάθησε να εναρμονιστεί οικειοθελώς με τη συνταγή της λιτότητας, οδήγησε τον «καλό μαθητή», την Ισπανία, σε δημοσιονομικό αδιέξοδο.
Διαψεύδονται επίσης όσοι υποστηρίζουν ότι η κρίση είναι αποτέλεσμα των υψηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων τα προηγούμενα έτη. Η Ισπανία ήταν μια χώρα με πολύ «υγιή» δημοσιονομικά στοιχεία: το 2007 το χρέος της ήταν περίπου 30% του ΑΕΠ, ενώ από το 2000 έως το 2008 είχε ελάχιστο έλλειμμα ή και πλεόνασμα για αρκετά χρόνια πριν από την κρίση. Η μαγική εικόνα όμως έκρυβε υψηλότατη ανεργία (για χρόνια η υψηλότερη της Ευρώπης), μια πραγματική οικονομία γεμάτη φούσκες ακινήτων, τεράστιο ιδιωτικό δανεισμό και σαθρό τραπεζικό σύστημα. Όλα αποτέλεσμα της κυρίαρχης νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής που ακολούθησαν όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.
Το ίνδαλμα του Σαμαρά στο Καστελόριζο της Ισπανίας
Η εκλογή του Ραχόι τον Νοέμβριο του 2011, με προεκλογικό πρόγραμμα την αυστηρή λιτότητα, τον περιορισμό του δημόσιου τομέα, την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων κ.λπ., συνέπεσε με τη στροφή Σαμαρά και τη συμμετοχή στην κυβέρνηση Παπαδήμου. Η εκλογική νίκη των Ισπανών συντηρητικών χαιρετίστηκε θερμά από τον Σαμαρά, ο οποίος είδε στον Ραχόι το πρότυπο για μια νίκη που δεν θα στηριζόταν πια στην απόρριψη του Μνημονίου αλλά στην πιο αποτελεσματική εφαρμογή του (απολύσεις και συρρίκνωση φορέων στον δημόσιο τομέα, εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις, πλήρης απορρύθμιση της αγοράς εργασίας).
Βέβαια, το σύνθημα του Ραχόι «θα βγούμε από την κρίση με τις δικές μας δυνάμεις» διαψεύδεται τώρα πικρά, όπως ακριβώς συνέβη και στην Ελλάδα των Μνημονίων, αφού το σύνθημα αυτό το μόνο που κάνει είναι να κρύβει το γεγονός ότι επιδιώκεται η υπέρβαση της οικονομικής κρίσης με την επιθετικότερη εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής που την δημιούργησε.
Τα ιδιωτικά χρέη φορτώνονται στον δημόσιο τομέα, δηλαδή στους εργαζόμενους
Ακούγεται συχνά το επιχείρημα ότι, όπως η Ιρλανδία, έτσι και η Ισπανία διαφέρουν από την Ελλάδα γιατί ο υπερβολικός δανεισμός δεν αφορούσε το σπάταλο κράτος αλλά τους κακούς ιδιώτες. Πράγματι το ισπανικό δημόσιο χρέος δεν ήταν υψηλό πριν από την κρίση και ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας παρουσιάζει χρέος που υπολογίζεται μεταξύ 250% και 300% του ΑΕΠ. Όμως αυτό υποδεικνύει απλώς διαφορετικό μηχανισμό μετατόπισης των ζημιών των ιδιωτικών τραπεζών στον δημόσιο τομέα, δηλαδή στο σύνολο των εργαζομένων. Στην Ελλάδα το δημόσιο χρέος ήταν υψηλότερο διότι τραπεζίτες, εφοπλιστές και άλλοι μεγαλοκεφαλαιοκράτες είχαν καταφέρει πολύ νωρίτερα να μετατοπίζουν τα βάρη στον δημόσιο τομέα (με φορολογική ασυλία των κερδών, σκανδαλώδεις προμήθειες κ.λπ.) κρατώντας αυστηρώς ιδιωτικά τα υπερκέρδη τους. Αυτό που συμβαίνει τώρα στην Ισπανία είναι η βίαιη κοινωνικοποίηση του ιδιωτικού χρέους τραπεζιτών, κατασκευαστών και άλλων, αφού εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει το φαινόμενο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, κυρίως των κατασκευαστικών και των στεγαστικών. Το ιδιωτικό χρέος μετασχηματίζεται, ως εκ τούτου, σε δημόσιο χρέος. που, αν δεν αλλάξει άρδην η κυρίαρχη οικονομική πολιτική στην Ευρωζώνη, θα κληθούν να πληρώσουν οι Ισπανοί εργαζόμενοι, αφού πρώτα θα έχει χρησιμοποιηθεί ως μοχλός πίεσης για να κατεδαφιστούν πλήρως οι μισθοί, οι εργασιακές σχέσεις και το κοινωνικό κράτος (συντάξεις, δημόσια υγεία, δημόσια παιδεία κ.λπ.).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου