η μοναξια των θεων

Ο Πυθαγόρας μετά από πολύχρονη μαθητεία στην Αίγυπτο και στη Βαβυλώνα επιστρέφει στην πατρίδα του στη Σάμο όπου συναντά τον πρώτο του δάσκαλο τον Φερεκύδη ο οποίος είναι ετοιμοθάνατος. 


Παρακολουθούμε την συνομιλία τους μέσα από την περιγραφή του Πυθαγόρα:

Ο Φερεκύδης δίστασε για μια στιγμή κι έπειτα μου έκανε κι άλλη ερώτηση:

«Παρ’ όλες αυτές τις διαφορές, δε συμφώνησαν όλοι οι δάσκαλοι σου στο γεγονός ότι η ζωή μοιάζει με όνειρο; Σου το λέω εγώ τώρα, που είμαι ετοιμοθάνατος και βλέπω όλη τη ζωή μου να περνάει από μπροστά μου σαν να είμαι σε παραλήρημα».

«Πράγματι, σε αυτό φαίνεται να συμφωνούν όλοι».
«Τι θα κάνεις τώρα στην Ελλάδα;» ρώτησε σαν να τον εβίαζε ο θάνατος.
Απάντησα:
«Θέλω να διδάξω όσα έμαθα στα ταξίδια μου, αλλά προσαρμόζοντας τις κύριες ιδέες στη νοοτροπία των Ελλήνων»
«Και πιστεύεις πως θα σου δώσουν σημασία;»
«Ελπίζω πως ναι»
«Πόσους μαθητές έχεις;»
«Είκοσι οχτώ»
«Και τους έχεις εξηγήσει τη λογική του σύμπαντος και το λόγο για τον οποίο ο Δίας, ο πατέρας των Θεών, ασχολείται με επίγειους έρωτες;»
Ακούγοντας την ερώτηση του δασκάλου μου, δεν μπόρεσα να μη χαμογελάσω, καθώς φανταζόμουν ότι θα μου έδινε κάποια μεταφορική εξήγηση με τη χαρακτηριστική άνεσή του. Ωστόσο του απάντησα με ακρίβεια:
«Ναι. Μου έμαθαν ότι το Εν νοσταλγεί εμπειρίες και γι’ αυτό πρέπει να δημιουργεί άλλα όντα, διάφορα από αυτό, κι ας έχουν δημιουργηθεί από το ίδιο το Εν, για να ξεχάσουν εν συνεχεία ότι αποτελούν τμήματά του. Αφού τα δημιουργήσει, δεν έχει κανένα πρόβλημα να απολαύσει τους καρπούς τους»
«Τώρα βλέπω ότι απέκτησες καλές γνώσεις. Η παράδοση σε όλες τις περιοχές της Γης λέει ότι η θεότητα, το Εν, όπως σωστά το ονόμασες, δεν αντέχει να είναι μόνη. Γι’ αυτό το λόγο δημιουργεί το σύμπαν και όλα τα όντα που το κατοικούν. Εμείς θέλουμε να γίνουμε όπως οι θεοί, όμως η αλήθεια είναι ότι κι οι θεοί θέλουν να γίνουν όπως οι άνθρωποι: πλάσματα εντελώς απορροφημένα και αφοσιωμένα στις χαρές και τις λύπες τους… 

Ναι! Ο λόγος που υπάρχει σύμπαν κι εσύ κι εγώ και όλοι οι άνθρωποι είναι η μοναξιά των θεών… Πίστεψέ με, γιε μου, η μοναξιά στον παράδεισο είναι χειρότερη από τη συντροφιά στην κόλαση. Αυτό εξηγεί γιατί ο άρχοντας του Ολύμπου έκανε παιδιά με την Ήρα, μεταμορφώθηκε σε ταύρο και απήγαγε την ωραία αλλά θνητή Ευρώπη, έγινε κύκνος και γοήτευσε τη Λήδα…»
«Πάντα απολάμβανα τον τρόπο με τον οποίο αναφερόσουν στα ανώτερα ζητήματα», του ψιθύρισα με αγάπη.
Η ζωή μοιάζει με όνειρο σύμφωνα με τον Πυθαγόρα και τον Φερεκύδη. Όνειρα λοιπόν κι εγώ κι εσύ και όλοι οι άνθρωποι, όνειρα διαφορετικά, προερχόμενα όμως από τον ίδιο ονειρευτή. Είμαστε η έμπνευση της Ύπαρξης που μαγεμένοι από το πανέμορφο παιχνίδισμα των μορφών, ξεχάσαμε την προέλευσή μας και σταυρωθήκαμε στις δυο μεγάλες δοκούς του χώρου και του χρόνου. Είμαστε το άμορφο που παγιδεύτηκε μέσα στη μορφή και αφοσιώθηκε στις χαρές και τις λύπες του. Η πραγματικότητα έτσι όπως την εννοούμε είναι μια πλαστή αντίληψη, μια αυταπάτη, ένα όνειρο, η θεότητα maya. Αυτά που βλέπουμε, που μυρίζουμε, που αγγίζουμε και που τρώμε, εμείς οι ίδιοι, τα λόγια μας κι ο κόσμος μας είναι όλα μια ψευδαίσθηση. Πόσο εύκολο είναι να αποδεχτούμε αυτή την ιδέα;
Ο Χόρχε Μπουκάι προτείνει να χρησιμοποιήσουμε την έννοια αυτή σαν ένα παιχνίδι εξερεύνησης και λέει :
Τι θα έλεγες να κάναμε μια βόλτα στο δρόμο με τη σκέψη ότι όλος ο κόσμος γύρω μας είναι ένα όνειρο;
Φαντάσου…
Ότι τα μαγαζιά
Οι έμποροι
Οι πελάτες,
Τα λεωφορεία
Και ο θόρυβος,
Είναι όνειρο
Ότι τα σπίτια που βλέπουμε,
Τα μηχανάκια που μαρσάρουν,
Το τρένο που περνά
Και το αεροπλάνο που σχίζει τον ουρανό
Είναι μόνο άυλα προϊόντα της φαντασίας
Σίγουρα κάτι θα συμβεί μέσα μας…
Αναμφίβολα, μια ιδέα θα κάνει την εμφάνισή της.
Θα συλλογιστούμε:
…ίσως κι εγώ ο ίδιος να είμαι μια αυταπάτη.
Έτσι θα το έγραφε πριν καιρό ο Jorge Luis Borges:
Ξέρω ότι είμαι το όνειρο κάποιου που με σκέφτεται…
Και το αποδέχομαι.
Έχω ένα μόνο αγωνιώδες ερώτημα:
Τίνος είναι το όνειρο που ονειρεύεται
ότι με ονειρεύεται;
Συνοδοιπόροι είμαστε με τον ίδιο προορισμό…