Η βαθιά κρίση, που ζει όλος ο κόσμος, αναδεικνύει όσο ποτέ πριν τη σημασία του διεθνισμού της Αριστεράς, του οποίου ο Τσε αποτελεί το απόλυτο σύμβολο. Την ίδια ώρα χρειαζόμαστε τον Τσε ως ηθικό πρότυπο και πηγή έμπνευσης για ένα μεγάλο κίνημα αξιών, καθώς η κρίση είναι πολυδιάστατη και δεν αφορά μόνο τις «κορυφές» του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά λειτουργεί διαβρωτικά μέσα στις ίδιες τις κοινωνίες, παράγοντας ποικίλες βαρβαρότητες.
Αν λέγαμε ότι ο «Τσε Γκεβάρα ζει», 45 χρόνια μετά τη δολοφονία του, θα ήταν κάτι κοινότυπο για τον «αιώνιο επαναστάτη», που η παγκοσμιότητα της παρουσίας του δεν έχει προηγούμενο. Η μορφή του υπάρχει παντού όπου υπάρχει εξέγερση, σε κάθε διαδήλωση, στα πανεπιστήμια, στις μεγάλες ροκ συναυλίες, αλλά και σε άλλους χώρους όπου συγκεντρώνονται νέοι άνθρωποι. Ο Τσε έγινε ποίηση, τραγούδι, μυθιστόρημα, ήρωας πολλών ταινιών, «γκράφιτι» στους τοίχους στις γειτονιές όλου του κόσμου. Ακόμα και η εμπορική εκμετάλλευση της μορφής του δείχνει την τεράστια απήχησή του στην παγκόσμια νεολαία.
Όταν έφευγε από την Κούβα, το 1965, παραιτούμενος από τη θέση του υπουργού, ο Τσε Γκεβάρα έγραφε στον Φιντέλ ότι «άλλες χώρες του κόσμου ζητάνε τη συμβολή των σεμνών μου προσπαθειών». Στους γονείς του έγραφε ότι «ο Μαρξισμός μου έχει βαθιές ρίζες και έχει εξαγνιστεί», ενώ άρχιζε το γράμμα του με τη φράση ότι «νοιώθω και πάλι κάτω από τις φτέρνες μου το ανεβοκατέβασμα των πλευρών του Ροσινάντε», παρομοιάζοντας τον εαυτόν του με τον Δον Κιχώτη (Ροσινάντε ήταν το όνομα του αλόγου του ήρωα του Θερβάντες). Αρχικά πήγε στην Αφρική για να πολεμήσει την αποικιοκρατία μαζί με τους εξεγερμένους λαούς της και το 1966 μετέφερε τον αγώνα του στα βουνά της Βολιβίας.
Εκεί βρήκε μεγάλες δυσκολίες και τελικά έπεσε σε ενέδρα μαζί με τους 17 συμμαχητές που του είχαν απομείνει. Αιχμαλωτίστηκε από τον βολιβιανό στρατό, με τη βοήθεια της CIA, στις 8 Οκτωβρίου 1967 και την επομένη ημέρα δολοφονήθηκε.
«Ο Τσε έπεσε υπερασπιζόμενος την υπόθεση των φτωχών και των ταπεινών αυτής της γης», είπε ο Φιντέλ Κάστρο στον επικήδειο που εκφώνησε στην Πλατεία της Επανάστασης στην Αβάνα (18-10-1967), προσθέτοντας ότι «ξεχώρισε ως άνθρωπος ανυπέρβλητης δράσης, αλλά ήταν και άνθρωπος βαθυστόχαστος, με διορατική ευφυΐα και βαθιά μόρφωση». Ωστόσο, ο θαυμασμός στο πρόσωπο του Τσε δεν οφείλεται στο ότι υπήρξε μεγάλος θεωρητικός, ότι εκπροσωπεί τη σωστή «συνταγή» για την επανάσταση. Ο Τσε ακτινοβολεί και συνεγείρει συνειδήσεις ως ηθικό πρότυπο ενός ασυμβίβαστου αγωνιστή του σοσιαλισμού και διεθνιστή, που ενώνει την πολιτική και την ηθική.
Αν κάναμε μια δημοσκόπηση, ρωτώντας ποια είναι η εθνικότητα του Τσε, δύσκολα θα παίρναμε σωστή απάντηση. Ο Τσε γεννήθηκε στην Αργεντινή, αλλά είναι ήρωας όλης της Λατινικής Αμερικής και σύμβολο της ενότητάς της. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες της Κουβανικής Επανάστασης, δίπλα στο Φιντέλ Κάστρο.
«Για τα παιδιά του κόσμου σκοτώθηκες / Τσε Γκεβάρα», λέει ο Τάσος Λειβαδίτης σ' ένα ποίημά του, που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης (Λειτουργία Νο 2).
Ενώ ο Τίτος Πατρίκιος προβαίνει σε μια κριτική -και νοσταλγική- παρατήρηση γράφοντας:
Ίσως για μας καλύτερα που δε γέρασες
Που έμεινες για πάντα νέος Ερνέστο
Όπως η Επανάσταση στη χαραυγή της.
Το πώς δέχθηκαν οι Έλληνες αριστεροί την είδηση της δολοφονίας του Τσε μέσα στη μαύρη νύχτα της χούντας, αποδόθηκε από τον Μάνο Λοϊζο με ένα τραγούδι που λέει:
Μια φωτογραφία σου ήρθε και σε μένα/ μια φωτογραφία σου απ' τα ξένα/
Απ' αυτές που κρατάν οι φοιτητές/ απ' αυτές που ξεσκίζει ο χαφιές/
απ' αυτές που κρεμάν οι φοιτητές / στην καρδιά τους.
Διανύοντας τον 21ο αιώνα, ο μύθος του Τσε όχι μόνο δεν έχει φθαρεί, αλλά συνεχώς ενισχύεται και παγκοσμιοποιείται, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους και στις νέες του πλανήτη μας. Κι αυτό συμβαίνει γιατί η κρίση του συστήματος είναι βαθιά και πολυδιάστατη και ο κόσμος πρέπει να αλλάξει ριζικά και να βγει από τις «συμπληγάδες» των ανισοτήτων, που συνθλίβουν τις κοινωνίες και ακινητοποιούν τις δημιουργικές ικανότητες των ανθρώπων. Η ίδια η ζωή στη γη απειλείται από τη ραγδαία περιβαλλοντική υποβάθμιση που οφείλεται στο κυρίαρχο μοντέλο ανάπτυξης.
Ο Τσε είναι πιο ζωντανός σήμερα. Προτείνει την Αριστερά ως στάση και τρόπο ζωής. Μιλάει στην καρδιά και στη συνείδησή μας με τα ίδια λόγια που μίλησε στα παιδιά του με το τελευταίο γράμμα του: «Πάνω απ' όλα να είστε πάντα ικανοί να νιώθετε βαθιά μέσα σας οποιαδήποτε αδικία διαπράττεται ενάντια σε οποιονδήποτε, σε οποιαδήποτε γωνιά του κόσμου. Είναι η πιο όμορφη ιδιότητα ενός επαναστάτη».
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ και υπεύθυνος του Τμήματος Εξωτερικής Πολιτικής του κόμματος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου