Οταν ο Μαρξ έκανε σάτιρα

Το ένθετο «Domenica» (Κυριακή) της «Repubblica» ασχολείται µε την έκδοση στην Ιταλία του νεανικού µυθιστορήµατος του Καρλ Μαρξ «Σκόρπιον και Φέλιξ». Πρόκειται για ένα νεανικό σατιρικό µυθιστόρηµα του Καρλ Μαρξ, το οποίο οι µελετητές-οπαδοί του για χρόνια αγνόησαν ηθεληµένα (;) µιας και εξέθετε ίσως το πρόσωπο του σοβαρού φιλοσόφου, όπως το καθιέρωσαν οι πιστοί του. Το µυθιστόρηµα, γραµµένο το 1837, όταν ακόµη ο Κάρολος Μαρξ ήταν µόλις 19 ετών, είναι σαφώς επηρεασµένο από το Ηζωή του Τρίστραµ Σάντι του Λόρενς Στερν.

Στο µαρξιανό µυθιστόρηµα ο αφηγητής διηγείται σε ενεστώτα χρόνο τις περιπέτειες τριών ηρώων, του Φέλιξ, του Σκόρπιον και του Μέρτεν, και προσπαθεί να αποκαλύψει τα στοιχεία που τους καθορίζουν.

Προάγγελος του µαρξιστικού έργου.
Το µυθιστόρηµα έχει ένα ειρωνικό, ανατρεπτικό ύφος, που ορισµένες φορές µετατρέπεται σε πολεµική εναντίον της φιλοσοφίας.
To βιβλίο, όπως γράφει ο βιογράφος του Μαρξ, Francis Wheen, είναι ένας «παράλογος χείµαρρος από κέφι και εµπαιγµούς». To µυθιστόρηµα του Μαρξ πήρε πολλές αρνητικές κριτικές αλλά ο F. Wheen παραδέχεται ότι υπάρχει ένα κοµµάτι που θυµίζει τη διάσηµη αρχική παράγραφο του βιβλίου του Μαρξ Η 18η Μπρυµέρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη, όπου έγραφε: «Ο Χέγκελ λέει κάπου ότι όλα τα γεγονότα και οι προσωπικότητες της ιστορίας επανεµφανίζονται µε τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Ξέχασε να προσθέσει: την πρώτη φορά ως τραγωδία, τη δεύτερη ως φάρσα».
Αλλος µελετητής του σηµείωνε ότι είναι µια πρώτη αρχή της ενασχόλησης του Μαρξ µε την πολιτική, αλλά και της πολεµικής του στον Χέγκελ, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι είναι περισσότερο µια πολεµική ενάντια στον Λοκ, τον Φίχτε και τον Καντ. Το µυθιστόρηµα αυτό ο Μαρξ δεν το τελείωσε ποτέ.
Λέγεται µάλιστα ότι ένα τµήµα του το έκαψε µόνος του µαζί µε ορισµένα νεανικά του έργα που τα είχε αποκηρύξει. ∆ιασώθηκαν µόνο κάποια κεφάλαια ως σήµερα, αρκετά όµως για να µας δώσουν το πνεύµα που διακατείχε τον νεαρό Μαρξ. Οι νεότεροι µελετητές του Μαρξ αναζητούν σε αυτό το µυθιστόρηµα στοιχεία που παρεισέφρησαν αργότερα στα βασικά του έργα και κυρίως στο Κεφάλαιο. Η «αποαγιοποίηση» του Μαρξ είχε τα θετικά της σηµεία, καθώς γίνεται µια προσπάθεια να κατανοηθεί εκ νέου η κληρονοµιά του.