Τρίτη 28 Αυγούστου 2012

Σκέψεις για μια Ευρώπη της δημόσιας σφαίρας

Του Αγγελου Μανταδάκη
Γράφοντας αυτές τις γραμμές, μόλις που έχει λήξει η συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Γάλλο πρόεδρο. Το αποτέλεσμα, εντυπωσιακά προβλεπόμενο. Ο κ. Ολάντ, απόλυτα ευθυγραμμισμένος με τη γραμμή Μέρκελ, είπε στον κ. Σαμαρά τα ίδια που του είπε η κ. Μέρκελ μια ημέρα νωρίτερα. Του χάρισε βέβαια μερικά χαμόγελα παραπάνω.
Στο μεταξύ, το πολιτικό τοπίο στην Ευρώπη παραμένει ρευστό, καθώς η Ευρωζώνη, η καρδιά της Ε.Ε., αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία της. Είναι χαρακτηριστικά τα όσα γράφει στο κύριο άρθρο της η Πορτογαλική εφημερίδα «Πούμπλικο»: «η δυσπιστία» -λέει- «ανάμεσα στα λεγόμενα ενάρετα κράτη και τα υπερχρεωμένα έχει φέρει την Ευρωζώνη πολύ κοντά στο σημείο μη επιστροφής».
Είναι οι συνέπειες της κρίσης του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, αλλά και της αποτυχίας της ίδιας της αρχιτεκτονικής της ΟΝΕ.

Στο πλαίσιο, αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να κάνουμε προβλέψεις σχετικά με το μέλλον του ευρώ. Οι αντιπαραθέσεις και οι συγκρούσεις συμφερόντων στο εσωτερικό της Ε.Ε. θα εντείνονται όσο δεν διαφαίνεται λύση στο ζήτημα των χρεών. Κι αυτό είναι άγνωστο σε ποια κατεύθυνση θα οδηγήσει την Ευρωζώνη και την ίδια την Ε.Ε.
Το βέβαιο είναι ότι η κυρίαρχη πολιτική της Ε.Ε. υπό την ηγεσία μιας κουρασμένης μηχανής, όπως αυτή της Γερμανίας, οδηγεί την Ευρωζώνη σε αποσταθεροποίηση και το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα στην άκρη του γκρεμού. Οι σκέψεις αυτές μάς επιτρέπουν κάποια συμπεράσματα για την Ελλάδα και την Ευρώπη, ελπίζω χρήσιμα για την Αριστερά.
Είναι εντελώς ψευδεπίγραφο το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή». Άλλωστε δεν είναι αυτή η πραγματική αντίθεση σήμερα στην ελληνική κοινωνία. Ούτε η αντιπαράθεση «μνημονιακών» - «αντιμνημονιακών» δυνάμεων αντανακλά σε βάθος το πραγματικό μας πρόβλημα. Στην Ελλάδα εξελίσσεται μια σύγκρουση συστημικού χαρακτήρα, ανάμεσα στο οικονομικό - πολιτικό και μιντιακό κατεστημένο και τις κοινωνικές δυνάμεις που διεκδικούν μια μεγάλη ανακατανομή του πλούτου και των εξουσιών, μια δημοκρατική επανίδρυση του κράτους και όχι τη διάλυσή του ή την εκποίησή του. Είναι επομένως μια σύγκρουση ιδεολογική και πολιτική γύρω από το κράτος. Το χρέος της χώρας χρησιμοποιείται ως το ακλόνητο άλλοθι εκείνων που επιδιώκουν εκχώρηση τομέων του Δημοσίου στην ιδιωτική πρωτοβουλία, την κατάργηση ή συγχώνευση δημόσιων υπηρεσιών, την απόλυση χιλιάδων εργαζομένων. Το κράτος είναι πλέον τεράστιο και ανευέλικτο, δαπανηρό και αναποτελεσματικό. Είναι ταυτόχρονα αντιπαραγωγικό και γραφειοκρατικό. Τέλος, είναι πελατειακό. Γι' αυτό πρέπει να συρρικνωθεί στο ελάχιστο, εκτός από τις ένοπλες δυνάμεις και τους κατασταλτικούς μηχανισμούς.
Ποιοι γίνονται κήρυκες και ιεραπόστολοι της συρρίκνωσης του κράτους; Οι ίδιοι που το διαμόρφωσαν έτσι ώστε να υπηρετεί τις πολιτικές τους και τις ταξικές τους σκοπιμότητες. Οι ίδιοι οι δράστες γίνονται κατήγοροι. Εγκαλούν την Αριστερά και τον ΣΥΡΙΖΑ για υπεράσπιση του πελατειακού αναποτελεσματικού δημόσιου τομέα. Θέλουν να ξεχάσουμε ότι όλοι αυτοί που σήμερα συνδέουν την τύχη του τόπου με τις περιβόητες «μεταρρυθμίσεις», εννοώντας τις ιδιωτικοποιήσεις και τα Μνημόνια, είναι οι ιδρυτές, υπερασπιστές και πολλαπλά ωφελημένοι αυτού του κράτους.
Αυτό που γίνεται σήμερα στη χώρα μας με την τρόικα δεν είναι άσχετο με την αντίληψη του φιλόσοφου και ιστορικού Γιούργκεν Χάμπερμας, που δηλώνει απογοητευμένος από την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που, όπως λέει, έχει καθοριστεί μέχρι τώρα από τις κυβερνήσεις. Ο ίδιος μάλιστα επισημαίνει την απουσία δημόσιας σφαίρας, του χώρου δηλαδή που οι πολίτες συγκεντρώνονται για να συζητήσουν και να αμφισβητήσουν το κράτος. Η ευρωπαϊκή δημόσια Σφαίρα σε μεγάλο βαθμό είναι για τις ελίτ, με τους πολίτες της να παραμένουν αμέτοχοι.
Οι λαοί της Ευρώπης σε μια Ένωση χωρίς το μεγάλο δημοκρατικό έλλειμμα θα μπορούσαν πιο εύκολα να συνεννοηθούν στα θεσμικά ζητήματα και να αποκαταστήσουν την αξία της αλληλεγγύης, θεμελιώδη για να υπάρξει μια στέρεη βάση για την ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Σε μια τέτοια περίπτωση ο ελληνικός λαός -και οποιοσδήποτε άλλος- δεν θα υποχρεωνόταν σε δυσβάστακτες θυσίες με καταστροφικές συνέπειες από μια ευρωπαϊκή τρόικα που τιμωρεί και ένα ντόπιο κατεστημένο που πασχίζει να κρατηθεί στην εξουσία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου