Ημερομηνία δημοσίευσης: 31/10/2012
Κυριακή βράδυ η σύζυγός μου είχε προγραμματίσει θεατρική έξοδο. Είχε επιλέξει το έργο “Χαλασοχώρηδες” του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στο θέατρο "Αλκμήνη", στο οποίο έπαιζε και η κόρη μιας φιλικής οικογένειας. Ποτέ δεν φανταζόμουν την αναστάτωση που θα μου προκαλούσε αυτή η εξαιρετική παράσταση. Επτά νέοι ταλαντούχοι ηθοποιοί, σε ένα υποκριτικό... δέκαθλο, αφού ο καθένας τους έπαιζε τουλάχιστον πέντε ρόλους, σε καθήλωναν με την καλλιτεχνική τους ενέργεια, το μεράκι, το πάθος, το ήθος της καλής τέχνης. Το κείμενο - πολιτική σάτιρα του Αλέξανδου Παπαδιαμάντη με αυτήν τη γοητευτική του καθαρεύουσα, γραμμένο το 1892, δηλαδή πριν από 120 χρόνια, ήταν λες και είχε γραφτεί τώρα. Έτσι, σήμερα αποφάσισα να ξεφύγω για λίγο από τη δραματική οικονομική και πολιτική μας κρίση, μια και ο Παπαδιαμάντης τα λέει πολύ καλύτερα και μίλησε τόσα χρόνια πριν.
Η ΦΑΥΛΟΤΗΤΑ του πολιτικού πελατειακού συστήματος της εποχής - σαν να μην έχει περάσει μία μέρα! Ρουσφέτια, εξαγορές ψήφων, καταλήστευση του δημοσίου πλούτου από τους πολιτικούς και την άρχουσα τάξη. Οι νεαροί ηθοποιοί με συνάρπαζαν και ο Παπαδιαμάντης μου βαρούσε -με τον τρόπο του- γροθιές στο στομάχι. Μας έκανε όλους όσοι ήμασταν εκεί, στο θέατρο, να ντρεπόμαστε που δεν έχουμε καταφέρει 120 χρόνια μετά να φτιάξουμε τον τόπο μας. Ούτε ένα βήμα μπροστά;
“Η ΠΛΟΥΤΟΚΡΑΤΙΑ ήτο, είναι και θα είναι ο μόνιμος άρχων του κόσμου, ο διαρκής Αντίχριστος. Αυτή γεννά την αδικίαν, αυτή φθείρει την κακουργίαν, αυτή φθείρει σώματα και ψυχάς. Αυτή παράγει την κοινωνική σηπεδόνα. Αυτή καταστρέφει κοινωνίας νεοπαγείς” λέει στο έργο ο σεμνός και ταπεινός Σκιαθίτης, που δεν αφορίζει γενικά τον κόσμο των πλουσίων, όπως σχολιάζει ο Σερραίος Τάκης Χρυσάφης. Ο Παπαδιαμάντης μιλάει για τον κόσμο που έχει θεό το χρήμα και θεωρεί ότι τα πάντα πρέπει να υποτάσσονται σε αυτό. “Έτσι, οι οικονομικά δυνατοί, από διαχειριστές της οικονομικής τους δραστηριότητας που είναι ο ρόλος τους, γίνονται εξουσιαστές των πάντων”.
ΑΛΛΗ μια γροθιά από το κείμενο του Παπαδιαμάντη. “Ανέκαθεν τα αξιώματα ήσαν αγοραστά. Και αφού η επάρατος πλουτοκρατία είναι άφευκτον κακόν κατά ποιον άλλον τρόπον θα αποκτώνται τα αξιώματα; Πράγμα το οποίον έχασε προ πολλού πάσαν ηθικήν αξίαν, μόνον διά χρημάτων είναι κτητόν. Και ούτως επόμενον ήτο να καταντήσουν τα πράγματα. Ουδέν κακόν άμικτον καλού”. Η εξουσία λοιπόν δεν μπορεί να ξεφύγει από τη συναλλαγή και τη διαφθορά. Αλλά τι σημαίνει το "Ουδέν κακόν άμικτον καλού”; Όπως ερμηνεύει ο Τάκης Χρυσάφης, τα έχοντα ηθική αξία πράγματα δεν αγοράζονται με το χρήμα, άρα το χρήμα δεν είναι παντοδύναμο, αφού χάνει την αξία του όταν έρχεται να αγοράσει κάτι που δεν πουλιέται. Η πλουτοκρατία δεν είναι τόσο δυνατή όταν βασίζεται μόνο στο χρήμα. Η δύναμή της πολλαπλασιάζεται όταν παράλληλα χρησιμοποιεί και το ψέμα. Και καταλήγει ο Παπαδιαμάντης. “Ο απάνθρωπος τοκογλύφος όσας και αν αγοράσει ψήφους, ποτέ δεν θα εκλεχθεί. Πριν κατέλθει εις τον αγώνα, θα υποδυθεί τη φιλανθρωπίαν ως προσωπείον, θα φορέσει τη δημοτικότητα ως κόθορνον”. Η μόνη άμυνα της κοινωνίας είναι η υπεράσπιση των αξιών.
ΤΟ ΒΡΑΔΥ, ο ύπνος έκλεισε τα μάτια μου, αλλά ο εγκέφαλός μου λειτουργούσε στο φουλ. Το όνειρο που είδα ήταν η παράσταση που μόλις πριν λίγες ώρες είχα παρακολουθήσει να παίζεται στη Βουλή με υποχρεωτική παρουσία όλων των βουλευτών, παρόντων στα θεωρεία του προέδρου της Δημοκρατίας και των άλλων εξουσιών. Η παράσταση μεταδίδεται σε εθνικό δίκτυο ζωντανά και μετά το τέλος της, για να εξέλθουν οι παριστάμενοι, οφείλουν να περνούν μπροστά από τις τηλεοπτικές κάμερες και να λένε τι ακριβώς κατάλαβαν. Περίμενα, περίμενα, αλλά πριν προλάβω να δω τι θα πουν Σαμαράς και Βενιζέλος το όνειρο (ευτυχώς, δεν έγινε εφιάλτης) διακόπηκε.
(* Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, 1892)
dchrisdtou52@gmail.com
"Η μόνη άμυνα της κοινωνίας, είναι η υπεράσπιση των αξιών"
“Η ΠΛΟΥΤΟΚΡΑΤΙΑ ήτο, είναι και θα είναι ο μόνιμος άρχων του κόσμου, ο διαρκής Αντίχριστος. Αυτή γεννά την αδικίαν, αυτή φθείρει την κακουργίαν, αυτή φθείρει σώματα και ψυχάς. Αυτή παράγει την κοινωνική σηπεδόνα. Αυτή καταστρέφει κοινωνίας νεοπαγείς” λέει στο έργο ο σεμνός και ταπεινός Σκιαθίτης, που δεν αφορίζει γενικά τον κόσμο των πλουσίων, όπως σχολιάζει ο Σερραίος Τάκης Χρυσάφης. Ο Παπαδιαμάντης μιλάει για τον κόσμο που έχει θεό το χρήμα και θεωρεί ότι τα πάντα πρέπει να υποτάσσονται σε αυτό. “Έτσι, οι οικονομικά δυνατοί, από διαχειριστές της οικονομικής τους δραστηριότητας που είναι ο ρόλος τους, γίνονται εξουσιαστές των πάντων”.
ΑΛΛΗ μια γροθιά από το κείμενο του Παπαδιαμάντη. “Ανέκαθεν τα αξιώματα ήσαν αγοραστά. Και αφού η επάρατος πλουτοκρατία είναι άφευκτον κακόν κατά ποιον άλλον τρόπον θα αποκτώνται τα αξιώματα; Πράγμα το οποίον έχασε προ πολλού πάσαν ηθικήν αξίαν, μόνον διά χρημάτων είναι κτητόν. Και ούτως επόμενον ήτο να καταντήσουν τα πράγματα. Ουδέν κακόν άμικτον καλού”. Η εξουσία λοιπόν δεν μπορεί να ξεφύγει από τη συναλλαγή και τη διαφθορά. Αλλά τι σημαίνει το "Ουδέν κακόν άμικτον καλού”; Όπως ερμηνεύει ο Τάκης Χρυσάφης, τα έχοντα ηθική αξία πράγματα δεν αγοράζονται με το χρήμα, άρα το χρήμα δεν είναι παντοδύναμο, αφού χάνει την αξία του όταν έρχεται να αγοράσει κάτι που δεν πουλιέται. Η πλουτοκρατία δεν είναι τόσο δυνατή όταν βασίζεται μόνο στο χρήμα. Η δύναμή της πολλαπλασιάζεται όταν παράλληλα χρησιμοποιεί και το ψέμα. Και καταλήγει ο Παπαδιαμάντης. “Ο απάνθρωπος τοκογλύφος όσας και αν αγοράσει ψήφους, ποτέ δεν θα εκλεχθεί. Πριν κατέλθει εις τον αγώνα, θα υποδυθεί τη φιλανθρωπίαν ως προσωπείον, θα φορέσει τη δημοτικότητα ως κόθορνον”. Η μόνη άμυνα της κοινωνίας είναι η υπεράσπιση των αξιών.
ΤΟ ΒΡΑΔΥ, ο ύπνος έκλεισε τα μάτια μου, αλλά ο εγκέφαλός μου λειτουργούσε στο φουλ. Το όνειρο που είδα ήταν η παράσταση που μόλις πριν λίγες ώρες είχα παρακολουθήσει να παίζεται στη Βουλή με υποχρεωτική παρουσία όλων των βουλευτών, παρόντων στα θεωρεία του προέδρου της Δημοκρατίας και των άλλων εξουσιών. Η παράσταση μεταδίδεται σε εθνικό δίκτυο ζωντανά και μετά το τέλος της, για να εξέλθουν οι παριστάμενοι, οφείλουν να περνούν μπροστά από τις τηλεοπτικές κάμερες και να λένε τι ακριβώς κατάλαβαν. Περίμενα, περίμενα, αλλά πριν προλάβω να δω τι θα πουν Σαμαράς και Βενιζέλος το όνειρο (ευτυχώς, δεν έγινε εφιάλτης) διακόπηκε.
(* Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, 1892)
dchrisdtou52@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου