«Η διαμαρτυρια πρεπει να επιτρεπεται στην κοινωνια, καθως ζουμε σε εναν κοσμο που αλλαζει διαρκως».
Μια εκθεση που υποστηριζε την αναρχικη φιλοσοφια στην ηλικια των 10 ετων· ατελειωτες ωρες στα βιβλιοπωλεια της 4ηςΛεωφορου στο Μανχατταν αφιερωμενες σε αντι-εξουσιαστικες πολεμικες· και μετα μια ζωη ολοκληρη δεσμευμενη στην αναλυση των δεινων των διεθνων σχεσεων στην συναφεια των ολο και πιο διαδεδομενων καταπατησεων των ανθρωπινων δικαιωματων και των αναριθμητων αδικιων που αφορμιζουν την κοινωνια μας. Πραγματι, στον Chomsky αξιζει η προσφατη ψηφος που τον κατατασσει ψηλοτερα απο τον Umberto Eco ή τον Howard Zinn ως τον σημαντικοτερο διανοουμενο σημερα, εναν διανοουμενο ο οποιος εκφραζει εναν αποτελεσματικο αντιλογο και ειναι ενας αντικειμενικος επικριτης του Κρατους. Οπως γραφει ο ιδιος στην περιφημη μελετη «Αντικειμενικοτητα και Φιλελευθερη Επιστημοσυνη»: «... η προσβαση στην εξουσια, η κοινη ιδεολογια, η επαγγελματοποιηση μπορουν να ειναι ή να μην ειναι κατακριτεες καθαυτες, αλλα δεν να υπαρχει καμια αμφιβολια πλεον οτι αλληλεπιδρουν ετσι ωστε να θετουν μια σοβαρη απειλη για την ακεραιοτητα της επιστημοσυνης σε πεδια που αγωνιζονται για διανοητικο περιεχομενο και ειναι ετσι εξαιρετικα ευαλωτα στις επιρροες ενος ειδους του νομου του Gresham. Επιπλεον, η υπονομευση της επιστημοσυνης θετει μια απειλη για την κοινωνια γενικοτερα».
Ενα απο τα συμπερασματα του εργου ζωης του Chomsky ειναι οτι η ανθρωπινη γλωσσα και το μεγαλυτερο μερος της συμπεριφορας εξαρτωνται απο μια αδυνατον να μετρηθει, παρορμητικη δυνατοτητα για δημιουργικοτητα, ενα «ενστικτο ελευθεριας» για να χρησιμοποιησω εναν ορο απο τον Bakunin. Η εννοια αυτη φερνει τον Chomsky στην «μεθοριο της ψυχολογιας, της φιλοσοφιας και της γλωσσολογιας και κατευθειαν στην παραδοση του Διαφωτισμου του 18ου αιωνα — τον Rousseau, τους Καρτεσιανους και τους αλλους θηριωδεις ελευθεριακους». Πιστευωντας οτι ο καλυτερος τροπος μεγιστοποιησης της γενετικα κληροδοτημενης ελευθεριας μας ειναι μεσω του αναρχισμου, ο Chomsky οριζει την κοσμοαντιληψη του ως «ελευθεριακο σοσιαλισμο». Το ειδος αυτου του αναρχισμου διαθετει τοσο την ιστορικη ισχυ οσο και αποτελει μια βαθια θετικη ιδεολογια που οδευει προς την απολυτη ευημερια της κοινωνιας· αν και στα χερια των media και εκεινων που τα ελεγχουν, αυτη η σχολη σκεψης λαμβανει μια ιδιαιτερα καταστροφικη και αρνητικη μορφη.
Πολεμος και πατριωτικη ζεση
Ως ενας ακτιβιστης με αντι-φασιστικη ιδεολογια, ο Chomsky αμφισβητουσε παντα την πατριωτικη ζεση που υποβοσκει πισω απο καθε πολεμο. Για τον λογο αυτο στεκει κριτικα απεναντι στην κακομεταχειριση των Γερμανων αιχμαλωτων πολεμου και ειναι βαθια αναστατωμενος απο την ριψη της ατομικης βομβας στην Χιροσιμα. Η ελευθεριακη αναρχικη σταση του συνδυασμενη με τον αριστερο κομμουνισμο που υιοθετησε υπο την επιρροη του δασκαλου του στην γλωσσολογια, Zellig S. Harris, οδηγουν την προσοχη του στους σκοπους της κοινωνικης δικαιοσυνης και της καταφανους διπροσωπιας των διανοουμενων. Βλεπει την θεωρια του των Παγκοσμιων Γραμματικων ως την ενοτητα της ανθρωπινης γενετικης κληρονομιας, μια ενοποιητικη δυναμη που βρισκει περισσοτερες ομοιοτητες στο ανθρωπινο ειδος παρα απο αντιθεσεις που προκυπτουν απο εθνικες καταγωγες ή στενομυαλους τοπικισμους. Η ουσια της δημιουργικοτητας ειναι εγγενης σε ολους τους ανθρωπους, γεγονος που τους διευκολυνει στην σκεψη και την ενδοσκοπηση. Η γλωσσα οντας εγγενως μια δημιουργικη οντοτητα, στην πρωτοτυπη χρηση της προσφερει την αισθηση της ελευθεριας. Η ανισοτητα και η δυστυχια στον κοσμο, κατα συνεπεια, πρεπει να ληφθουν σοβαρα υποψη ωστε να εξαλειφθουν οριστικα οι διαχωρισμοι.
Η Μαρξιστικη αποψη με την ταξη ως την κεντρικη της αρχη διαμορφωνει ετσι την ουσια της αναρχικης θεωριας και πρακτικης. Ο Chomsky προσθετει στην αποψη αυτη την ιδεα των ανθρωπινων γλωσσολογικων δυνατοτητων που εχουν την δυναμη να αντισταθουν σε καθε κοινωνικη καταπιεση ή ζουρλομανδυα. Καμια εξωθεν εξουσια δεν μπορει να ελεγξει την εξελιξη της ηθικα και διανοητικα επαναστατικης κουλτουρας. Ο Wilhelm von Humboldt, ιδρυτης του Πανεπιστημιου του Βερολινου, και ο φιλοσοφος John Dewey, επεισαν τον Chomsky οτι ο πολιτικος ελεγχος χρησιμοποιειται απο το Κρατος υπο την εντολη της ταξης των λεφταδων. Οπως υποστηριχθηκε και απο τον Adam Smith, προκειται για ενα προμελετημενο προγραμα αυτο-προαγωγης με μοναδικη προθεση το κερδος εις βαρος του κοστους της απαθους κακοποιησης των μαζων. Αλλα ο Chomsky παραμενει εξισου εμπνευσμενος και απο αλλους αναρχικους στοχαστες, οπως την Emma Goldman, τον Pannekoek, τον Rudolph Rocker και τον Diego Abad de Santillan.
Η παραδοση του αναρχισμου
Οι μελετες του Chomsky και οι συνεντευξεις του ριχνουν φως στα 150 χρονια παραδοσης του αναρχισμου που «εχει επιδιωξει την κοινωνικη και οικονομικη δικαιοσυνη χωρις την μεσολαβηση των αφεντικων, των πολιτικων ή των γραφειοκρατων». Αντι της προετοιμασιας οποιασδηποτε μοναδικης επαναστατικης στιγμης που θα εφερνε την σκοπευομενη κοινωνικη μεταμορφωση, ο Chomsky, συμφωνος με τον George Woodcock, δινει εμφαση στις αδιορατες αλλαγες που συμβαινουν κατα την διαρκεια μιας παρατεταμενης διαδικασιας και αντισταθμιζουν την καπιταλιστικη αυθαιρεσια. Δεν οραματιζεται καμια ξαφνικη καταρρευση του καπιταλισμου. Οπως ισχυριζεται εμφατικα:
Η ιστορια των αναρχικων ιδεων, και ακομη περισσοτερο, των εμπνευστικων αγωνων των ανθρωπων που εχουν επιδιωξει να απελευθερωσουν τους εαυτους τους απο την καταπιεση και την κυριαρχια, πρεπει να διαφυλαχθει ως κορη οφθαλμου και να διατηρηθει, οχι ως ενα μεσο παγωματος της σκεψης και της δημιουργικοτητας σε καποιο καινουριο καλουπι αλλα ως βαση για την κατανοηση της κοινωνικης πραγματικοτητας και της στρατευμενης δουλειας για την αλλαγη της. Δεν υπαρχει κανενας λογος να υποθετουμε οτι η ιστορια εχει φθασει στο τελος της, οτι οι υπαρχουσες δομες της εξουσιας και της κυριαρχιας ειναι θεμελιωμενες σε γρανιτη. Ενω θα ηταν εξισου μεγαλο σφαλμα να υποτιμησουμε την δυναμη των κοινωνικων δυναμεων που θα αγωνιστουν για την διατηρηση της εξουσιας και των προνομιων τους.
Η παραδοση αυτη της ελευθεριακης σκεψης εχει τις ριζες της στο προγραμμα του Διαφωτισμου του 18ου αιωνα, συχνα εφαρμοσμενο αρνητικα απο τις Ευρωκεντρικες αυτοκρατορικες στρατηγικες, αλλα στα χερια του Descartes και του Rousseau, μετατρεπεται σε μια φιλοσοφια κοινωνικης δικαιοσυνης που μεταλαμπαδευεται σε συγχρονους στοχαστες οπως ο Chomsky. Αυτη η σχολη σκεψης ειναι καταφωρα αντι-καπιταλιστικη και θετει τα υποστυλωματα μιας αντι-ιεραρχικης κοινωνικης δομης στην οποια η εργαζομενοι πρεπει να εχουν τον ελεγχο των μεσων της παραγωγης. Ο φιλελευθερισμος του ειδους του αιμοσταγους ανταγωνιστικου Αμερικανικου New-Deal και του εταιρικου αυταρχισμου στον βιομηχανικο τομεα ειναι αυτος που οι διανοουμενοι της ελιτ αναλαμβανουν να υποστηριξουν, ενω ο σοσιαλιστικος αναρχισμος στεκει πολεμικα αντιθετος σε αυτον τον ιεραρχικο φασισμο που ειναι τοσο ενσωματωμενος στην εταιρικη σκεψη ωστε να ασκει απολυτο ελεγχο στις κυβερνητικες πολιτικες και ειναι παντα αντιθετος στον εργατικο συνδικαλισμο. Η εργατικη ταξη ειναι ο εχθρος και πρεπει να μεταπειθεται διαρκως ωστε να αλλαζει πλευρα βασει της ψευτικης εμπιστοσυνης οτι υπαρχει απολυτη αρμονια στον εργασιακο χωρο. Η εξαπατηση αυτη διαδιδεται απο τα media, την πλημμυριδα παραλογοτεχνιας σε ολα τα επιπεδα των ειδικων ιδρυματων οπως τα σχολεια, οι εκκλησιες, η τηλεοραση και ο κινηματογραφος προκειμενου να υποχρεωσει τους εργαζομενους να πειθαναγκαστουν στην «ειλικρινεια και την προνοιακη δραση» του Κρατους. Η προσπαθεια στοχευει στην καταστροφη καθε αριστερης σκεψης και την καθοδηγηση της κοινωνιας προς τον συντηρητικο τροπο ζωης. Η επιφανεια της αταξικοτητας απλωνεται πανω απο την κοινωνια ωστε πολλοι να εχουν ηδη αρχισει να πειθονται οτι το Κρατος ευνοει την ισοτητα των ευκαιριων. Δεν εχουν καταλαβει το γεγονος οτι η εισοδηματικη ανισοτητα βρισκεται στο μεγιστο επιπεδο της στην Αμερικη. Και παραδοξως πως, ενω οι εταιρειες παραμενουν στο απυροβλητο πισω απο την επιφανεια, ειναι οι κυβερνησεις που αναλαμβανουν το βαρος της κριτικης.
Ο John McGilvray, Καναδος φιλοσοφος, θετει ενα σχετικο ερωτημα στο βιβλιο του για τον Chomsky: «Δεν ειναι ο αναρχισμος η πληρης απουσια υποχρεωσεων προς καθε αλλον;» Και συνεχιζει, υιοθετωντας την αποψη του James Buchanan, ο οποιος υποστηριζει οτι «η ιδανικη κοινωνια ειναι η αναρχια, στην οποια κανενας ανθρωπος ή ομαδα ανθρωπων δεν μπορουν να εξαναγκασουν κανεναν αλλο». Αλλα στην επομενη αμεσως ανασα αντιφασκει λεγωντας οτι «η ιδανικη κατασταση καθε ανθρωπου ειναι εκεινη που του επιτρεπει πληρη ελευθερια δρασης και περιοριζει την συμπεριφορα των αλλων ετσι ωστε να υποχρεωσει την συμμορφωση τους με τις δικες του επιθυμιες. Με αλλα λογια, καθε ανθρωπος επιδιωκει την εξουσια του επι ενος κοσμου σκλαβων».
Στην συναφεια της οικονομικης συσσωρευσης και κυριαρχιας η αποψη αυτη ειναι σωστη. Αλλα ο Chomsky διαφωνει:
Στον σημερινο κοσμο, ο σκοπος καθε στρατευμενου αναρχικου ειναι η υπερασπιση των κοινωνικα απαραιτητων δημοσιων υπηρεσιων απο την εναντιον τους εταιρικη επιθεση, ενω προσπαθει ταυτοχρονα να τις διανοιξει στην περισσοτερης σημασιας δημοσια συμμετοχη — και τελικα, να τις αποδομησει σε μια πιο ελευθερη κοινωνια, εφοσον οι καταλληλες συνθηκες μπορουν να επιτευχθουν.
Ενας τυπος «εθελοντικου σοσιαλισμου»
Ετσι, συμφωνα με τον Chomsky, ο αναρχισμος ειναι ενας τυπος «εθελοντικου σοσιαλισμου» και ειναι συνωνυμος με τον «ελευθεριακο σοσιαλισμο». Αλλα αυτος δεν μπορει να υπαρξει στις καπιταλιστικες κοινωνιες οπου η εργατικη ταξη υποβαλλεται στον εξαναγκασμο οταν δεν της επιτρεπεται να κατεχει τα μεσα παραγωγης ή να εχει οποιονδηποτε αποτελεσματικο ελεγχο επι της παραγωγικης διαδικασιας. Η ελευθερια και η δημιουργικοτητα ειναι δυο απο τα προνομια της ανθρωπινης υπαρξης και ειναι απολυτα θεμελιωδη για τις αναγκες τους· καθε αδικη ασκηση εξουσιας οδηγει στην θυματοποιηση καθως και στην ψυχολογικη καταθλιψη. Για την εκπληρωση της ανθρωπινης φυσης και την εξασφαλιση οτι η ανθρωπινη ζωη ακμαζει, ειναι απαραιτητο οπως αντιμετωπιστει καθε μορφη καταπιεσης ή ελεγχου. Αυτος ειναι ο λογος για τον οποιο ο Chomsky υποστηριζει τον αναρχοσυνδικαλισμο, ο οποιος συμφωνα με τον Mcgilvray «ειναι υπερασπισιμος ως εμπειρικο αιτημα αναφορικα με την φυση μιας κοινωνιας στην οποια τα ανθρωπινα οντα δεν γινεται απλα να επιβιωνουν αλλα να ακμαζουν, με την εκπληρωση των δυνατοτητων τους».
Ο Chomsky, υποστηριζει ο McGilvray, «θεωρει τον αναρχοσυνδικαλισμο ως μια τροποποιηση της βασικης αντιληψης του Διαφωτισμου για τον ανθρωπο ως ελευθερο και υπευθυνο υποκειμενο, μια τροποποιηση απαιτουμενη για την αντιμετωπιση των προκλησεων της ιδιωτικης εξουσιας. Η ενδυναμωση των ατομων με την επιστροφη του ελεγχου πισω στα χερια τους ειναι ο καλυτερος τροπος αντιμετωπισης αυτης της προκλησης και της δημιουργιας μιας σημαντικης μορφης ελευθεριας». Ο Chomsky προτεινει πως ο αναρχικος τροπος για τον τερματισμο της επιβολης του ελεγχου απο τα πανω ειναι ενα βημα προς την εφαρμογη του εργατικου ελεγχου επι των μεσων παραγωγης. Ετσι ο αναρχοσυνδικαλισμος εφαρμοσμενος ως κριτικη πρακτικη αρνειται να μεταφερει ολες τις πρωτοβουλιες και τις λυσεις στα χερια των τεχνοκρατων ή των γραφειοκρατων. Καθε ατομο, συμφωνα με τον Chomsky, εχει την ευθυνη και την δημιουργικη οξυνοια να αναλαβει τον ελεγχο της κοινωνιας του/της. Κατα συνεπεια, η ιδεα δεν ειναι η ανατροπη των κυβερνησεων αλλα η καταληψη των εταιρικων μεσων παραγωγης ετσι ωστε να αρχισουν να εργαζονται περισσοτερο προς οφελος των ανθρωπων. Ο αναρχισμος, ευνοωντας τους ανθρωπους, περιλαμβανει την αναγνωριση του πλουραλισμου και της διαφορετικοτητας, και την διαφορα των ενδιαφεροντων, των ιδεων και των αποψεων. Αυτο ειναι το Καρτεσιανο υποβαθρο στην σκεψη του Chomsky, μια παρορμηση προς τον αντι-συστημικο και εξαιρετικα σχετικο και ευελικτο χαρακτηρα ολων στην κοινωνια, απο τις οργανωσεις ως τα ατομα. Θεωρει την κυβερνησιμοτητα [ληψη αποφασεων] μια κοινοτικη δραστηριοτητα που δεν πρεπει να αφεθει απλα στα χερια των ειδικων που εστιαζουν υπερβολικα στενα στα αντιστοιχα πεδια των ενδιαφεροντων τους, αγνοωντας την ευρυτερη ευημερια της κοινωνιας. Για παραδειγμα, οι ανεπιθυμητες εργασιες οπως ο καθαρισμος των αποχετευσεων, ή η επισκευη των καλωδιων ηλεκτροδοτησης κατα την διαρκεια καποιας χιονοθυελλας θα πρεπει απαραιτητα να μηχανοποιηθουν, ενω αν υπαρχουν ακομη ανεπιθυμητες εργασιες, η κοινοτητα θα πρεπει να τις μοιραζεται κυκλικα. Μια ακομη λυση που ο Chomsky προτεινει ειναι οπως οι ανθρωποι που κανουν δυσαρεστες εργασιες θα πρεπει να αμειβονται το περισσοτερο, οχι το λιγοτερο.
Η εξεταση της ιστοριας της κοινωνικης και πολιτικης απειθειας φανερωνει οτι εχει υπαρξει «ενας αριθμος ειδαλλως συνεπων, εντιμων, νομοταγων πολιτων που πιστευαν οτι ειχαν ωθηθει απο την συνειδηση τους στην παραβαση του νομου σε καποια συγκεκριμενα ζητηματα». Στην πραγματικοτητα, εχουμε ολοι υπαρξει απειθαρχοι καποια στιγμη. Η διαμαρτυρια πρεπει να επιτρεπεται στην κοινωνια, καθως ζουμε σε εναν κοσμο που αλλαζει διαρκως, και μονο μεσω της διαμαρτυριας οι νομοι αλλαζουν για ενα καλυτερο μελλον. Ενω οπως γραφει και ο Vaclav Havel, «Δεν γινεσαι απειθαρχος μονο και μονο επειδη αποφασιζεις καποια ημερα να αναλαβεις την εξαιρετικα ασυνηθιστη αυτη σταδιοδρομια. Ριχνεσαι σε αυτην απο την προσωπικη αισθηση ευθυνης, συνδυασμενη με ενα συνθετο συνολο εξωτερικων συνθηκων. Περιθωριοποιεσαι απο τις υπαρχουσες δομες και παιρνεις μια θεση αντιθεσης προς αυτες. Ολα αρχιζουν με την προσπαθεια να κανεις την δουλεια σου σωστα, και καταληγεις χαρακτηρισμενος εχθρος της κοινωνιας». Παρα την συντριπτικη ισχυ του καπιταλισμου, της γραφειοκρατιας και της θρησκευτικης διαφορας υπαρχουν παντα οι αναβλυζουσες πηγες του αναρχισμου που, με τα λογια του Rudolf Rocker, τονιζει «την καθοριστικη ταση στην ιστορικη εξελιξη της ανθρωποτητας, η οποια ... αγωνιζεται για την ελευθερη, ανεμποδιστη αναπτυξη ολων των ατομικων και κοινωνικων δυναμεων στην ζωη».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου